baby food

Η εισαγωγή των στερεών τροφών κατά τη βρεφική ηλικία είναι μια διαδικασία η οποία συχνά αναφέρεται και ως απογαλακτισμός. Η αλήθεια όμως είναι ότι ο όρος απογαλακτισμός δεν ταυτίζεται με τη διακοπή του θηλασμού. Δεν είναι τυχαίο ότι οι άνθρωποι είμαστε τα μόνα θηλαστικά όπου εισάγουμε τροφές προτού ολοκληρωθεί ο απογαλακτισμός καθώς και ότι τα βρέφη μας απογαλακτίζονται πριν ακόμα αποκτήσουν ικανότητα αυτόνομης αναζήτησης τροφής.

Ο  απώτερος στόχος της εισαγωγής των στερεών τροφών είναι η θρεπτική κάλυψη των αναγκών του βρέφους όπου σταδιακά οι στερεές τροφές αντικαθιστούν το γάλα στο μεγαλύτερο βαθμό εξ’ ου και ο όρος απογαλακτισμός. Η εισαγωγή των στερεών τροφών επιτελεί πληθώρα ρόλων για την υγεία του βρέφους οι οποίοι έχουν να κάνουν τόσο με τη θρέψη όσο και με την ανάπτυξη-εξέλιξη του. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η επαρκής πρόσληψη σιδήρου η οποία κατά τον πέμπτο βρεφικό μήνα παύει να καλύπτεται από το γάλα αλλά και από τις αποθήκες σιδήρου του βρέφους με αποτέλεσμα η πρόσληψη του σιδήρου να στηρίζεται στην εξωγενή διατροφική πρόσληψη. Για αυτόν αλλά και αρκετούς άλλους λόγους, η εισαγωγή των στερεών τροφών δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αιτία αναστολής του θηλασμού αλλά ως σημαντικός σύμμαχος της επαρκούς αύξησης και ανάπτυξης του βρέφους.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Παιδιάτρων (AAP), η εισαγωγή των στερεών τροφών πρέπει να γίνεται κατά τον έκτο μήνα ενώ η Ευρωπαϊκή Εταιρία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN) συστήνουν την εισαγωγή στις στερεές τροφές όχι πριν τον 4ο και να μην καθυστερείται μετά τον 6ο μήνα. Η πραγματικότητα φαίνεται ότι απέχει από τις επίσημες συστάσεις. Στις ΗΠΑ το 40% των μητέρων εισάγει τις στερεές τροφές πριν τον 4ο μήνα. Παρόμοια ποσοστά προέρχονται και από μελέτες της Αυστραλίας, του ΗΒ και της Ιταλίας. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η αιτία πίσω από την πρόωρη εισαγωγή τροφής ήταν η αίσθηση των μαμάδων ότι τα βρέφη πεινούσαν, ότι έδειχναν έντονο ενδιαφέρον για στερεές τροφές αλλά και πιθανόν ότι τα βοηθούσε στον ύπνο. Οι λόγοι πίσω από τις συστάσεις του χρόνου της εισαγωγής των στερεών τροφών στηρίζονται σε δεκαετίες επιστημονικής έρευνας, σε αντικειμενικά δεδομένα τα οποία έχουν να κάνουν με την ωριμότητα του πεπτικού συστήματος του βρέφους, την ετοιμότητα των αντανακλαστικών και την ανοσολογική του απάντηση.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

baby sleeping

Εδώ και δεκαετίες υπάρχει η άποψη ότι η εισαγωγή των στερεών τροφών μπορεί να αποτελέσει εν δυνάμει αιτία διακοπής του θηλασμού. Πράγματι, υπάρχουν ορισμένα δεδομένα τα οποία συνηγορούν σε αυτό αλλά θα πρέπει να μπορούμε να τα αξιολογήσουμε κριτικά και να τα διαβάσουμε σωστά.  Πιο συγκεκριμένα, μια ομάδα ερευνητών διερεύνησαν τη σχέση μεταξύ της εισαγωγής των στερεών τροφών και του θηλασμού ανασκοπητικά, ανακαλώντας δηλαδή δεδομένα από 4 μεγάλες Βρετανικές μελέτες των τελευταίων 25 ετών. Αξίζει να σημειωθεί ότι το σύνολο των βρεφών από τα οποία προέρχονται και τα δεδομένα ανέρχεται στα 10,400 βρέφη. Τα αποτελέσματα έδωσαν μια πιο ξεκάθαρη εικόνα βάσει της οποίας  α) δεν είναι ξεκάθαρο αν συνολικά η εισαγωγή των στερεών τροφών εκτοπίζει τον θηλασμό, β)  επαληθεύεται ότι οι περισσότερες μητέρες εισάγουν στερεές τροφές νωρίτερα από τον συνιστώμενο μήνα βάσει των εκάστοτε κατευθυντήριων οδηγιών και γ) στο σύνολο των βρεφών που μελετήθηκε η έναρξη της εισαγωγής των στερεών τροφών νωρίτερα από τον 5ο μήνα συνοδευόταν από βράχυνση της διάρκειας του θηλασμού και από διακοπή όταν η εισαγωγή πραγματοποιούνταν πριν τον 4ο μήνα.  Επομένως, γίνεται αντιληπτό ότι η εισαγωγή των στερεών τροφών από μόνη της δεν είναι μια αντίθετη διαδικασία ως προς τον θηλασμό αλλά μπορεί να τον επηρεάσει σημαντικά ανάλογα με τον χρόνο που γίνεται η έναρξη των στερεών τροφών.

Οι στερεές τροφές και ο θηλασμός μπορούν να δουλέψουν παράλληλα προς το συνολικό όφελος της υγείας του βρέφους. Χαρακτηριστικά είναι τα αποτελέσματα της μελέτης EAT (Enquiring about Tolerance) όπου 1,300 αποκλειστικά θηλάζοντα βρέφη εκτέθηκαν σε συγκεκριμένες αλλεργιογόνες τροφές στο 4ο μήνα και μετά τον 6ο μήνα. Τα βρέφη που εκτέθηκαν νωρίς εμφάνιζαν σημαντικά μικρότερα ποσοστά αλλεργίας έναντι στο φιστίκι, το αυγό και το γάλα. Τα αποτελέσματα της εν λόγω μελέτης προτείνουν ότι μεταξύ 4ου και 6ου πιθανόν υπάρχει ένα παράθυρο καλύτερης ανοχής. Ακόμη ένα θετικό παράδειγμα της συνεργικής δράσης θηλασμού και εισαγωγής των στερεών τροφών αποτελεί η επίδρασή τους στην εξέλιξη της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας του βρέφους. Το μητρικό γάλα σμιλεύει τη εντερική μικροβιακή χλωρίδα του βρέφους παρέχοντάς του τους μοναδικούς μητρικούς ολιγοσακχαρίτες ενώ καθώς εισάγονται οι στερεές τροφές η χλωρίδα εξελίσσεται και αυξάνει η ποικιλομορφία των μικρόβιων. Πλέον, έχουμε αρκετά δεδομένα τα οποία συνηγορούν στο ρόλο του εντερικού μικροβιώματος στη βρεφική ηλικία και στην εμφάνιση ατοπίας καθώς και διαβήτη τύπου Ι.

Αδιαμφισβήτητα ο θηλασμός αποτελεί το golden standard της σίτισης του βρέφους και όλοι οι επιστημονικοί φορείς τάσσονται ξεκάθαρα υπέρ του αποκλειστικού θηλασμού τους πρώτους 6 μήνες ζωής τους βρέφους. Η εισαγωγή των στερεών τροφών είναι εξίσου σημαντική για τη συνολική υγεία του βρέφους και οι κατευθυντήριες οδηγίες είναι ξεκάθαρες ως προς το χρόνο έναρξης και αποτελούν πυξίδα που μπορεί να βοηθήσει του γονείς πάντα σε συνεργασία με τον παιδίατρο. Η εισαγωγή των στερεών τροφών δεν ταυτίζεται με τον αποθηλασμό ενώ στην πράξη τα γεύματα θηλασμού συνεχίζονται παράλληλα με τη σταδιακή εισαγωγή των στερών τροφών και δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μεταξύ 4ου και 9ου μήνα τα βρέφη φαίνεται να είναι ιδιαίτερα δεκτικά σε νέες γεύσεις και υφές κάτι το οποίο μπορεί να αποτελέσει βάσει για μια μεγαλύτερη ποικιλία τροφών καθώς και να μειώσει την πιθανότητα διατροφικής επιλεκτικότητας στις μεγαλύτερες ηλικίες.

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

  1. Borowitz SM. First Bites-Why, When, and What Solid Foods to Feed Infants. Front Pediatr. 2021;9:654171. Published 2021;26. doi:10.3389/fped.2021.654171
  2. Lessa A, Garcia AL, Emmett P, et al. Does early introduction of solid feeding lead to early cessation of breastfeeding?. Matern Child Nutr. 2020;16(4):e12944. doi:10.1111/mcn.12944
  3. Perkin MR, Logan K, Tseng A, Raji B, Ayis S, Peacock J, Brough H, Marrs T, Radulovic S, Craven J, Flohr C, Lack G; EAT Study Team. Randomized Trial of Introduction of Allergenic Foods in Breast-Fed Infants. N Engl J Med. 2016;374(18):1733-43. doi: 10.1056/NEJMoa1514210
  4. Homann C-M, Rossel CAJ, Dizzell S, Bervoets L, Simioni J, Li J, Gunn E, Surette MG, de Souza RJ, Mommers M, Hutton EK, Morrison KM, Penders J, van Best N, Stearns JC. Infants’ First Solid Foods: Impact on Gut Microbiota Development in Two Intercontinental Cohorts. Nutrients. 2021; 13(8):2639. https://doi.org/10.3390/nu13082639