Προβιοτικά για παιδιά

ΚΛΙΝΙΚΟΣ ΔΙΑΙΤΟΛΟΓΟΣ,ΔΙΑΤΡΟΦΟΛΟΓΟΣ

Τα προβιοτικά έχουν τις ρίζες τους πίσω στο 1908, όταν ο Metchnikoff έκανε την παρατήρηση ότι η ανθρώπινη υγεία και η μακροβιότητα συσχετίζονταν με την κατανάλωση προϊόντων τα οποία είχαν υποστεί γαλακτική ζύμωση. Η παρατήρηση αυτή στηρίχθηκε στο γεγονός ότι Βούλγαροι αγρότες-χωρικοί οι οποίοι ζούσαν περισσότερο από τους υπόλοιπους κατανάλωναν μεγάλες ποσότητες ζυμωμένου-ξινού γάλατος το οποίο είχε υποστεί ζύμωση από τον μικροοργανισμό Lactobacillus bulgaricus. Πάνω σε αυτήν την ιδέακαι η μεταγενέστερη έρευνα αλλά και εξέλιξη των προβιοτικών.

Βάσει του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών (UN) και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO) ως προβιοτικά ορίζονται οι ζωντανοί οργανισμοί οι οποίοι όταν καταναλωθούν μπορούν να επιφέρουν κάποιο όφελος υγείας στον οργανισμό. Σε επίπεδο εργαστηρίου έχουν προταθεί διάφοροι μηχανισμοί βάσει των οποίων τα προβιοτικά ασκούν αντιμικροβιακή δράση. Αναφορικά αξίζει να ορισμένους από αυτούς, όπως την ικανότητά τους να ανταγωνίζονται την εγκατάσταση των παθογόνων βακτηριών, να προάγουν την μικροβιακή χλωρίδα και να εκκρίνουν αντιμικροβιακές ουσίες. Αρκετό ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι τα προβιοτικά και οι μηχανισμοί τους δεν περιορίζονται στο έντερο και φαίνεται να ασκούν θετικές δράσεις και σε άλλα ανθρώπινα συστήματα, όπως το αναπνευστικό, το ουροποιητικό αλλά και το ανοσοποιητικό.

Σχετικά με το ρόλο των προβιοτικών στην παιδική υγεία, τα τελευταία χρόνια έχουν υπάρξει επίσημες ανακοινώσεις από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Παιδιατρικής Γαστρεντερολογίας Ηπατολογίας και Διατροφής (ESPGHAN) βάσει της οποίας οποιοσδήποτε ισχυρισμός οφέλους υγείας και σύσταση για χρήση προβιοτικών προϋποθέτει να υποστηρίζεται από αντίστοιχη κλινική μελέτη επί του ειδικού στελέχους του προβιοτικού στο οποίο αναφέρεται. Πράγματι, οι εφαρμογές των προβιοτικών στην παιδική υγεία έχουν μεγάλη γκάμα ξεκινώντας από τη βρεφική ηλικία αμιγώς ως προβιοτικά συμπληρώματα από του στόματος ή ενσωματωμένα στη φόρμουλα γάλακτος έως και την εφηβική ηλικία ως ημερήσια συμπληρώματα διατροφής. Για τον λόγο αυτό, αξίζει να αναφερθούμε σε συγκεκριμένα στελέχη και την επίδραση τους στην παιδική υγεία.

Ένα από τα πλέον διερευνημένα θέματα υγείας και τη δράση των προβιοτικών είναι οι διαρροϊκές κενώσεις σχετιζόμενες με τη χρήση αντιβιοτικών. Σε αυτήν την περίπτωση, μια αναγκαία αντιβιοτική αγωγή μπορεί ταυτόχρονα με τη θετική της επίδραση προς τα απειλητικά μικρόβια να συμπαρασύρει μαζί της και φιλικά βακτήρια με αποτέλεσμα να υπερτραφούν ορισμένα παθογόνα που ζουν στο έντερο τα οποία με τη σειρά τους προάγουν τις διαρροϊκές κενώσεις. Η συχνότερη μορφή διάρροιας σχετιζόμενης με τη αντιβιοτική αγωγή είναι η ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα προκαλούμενη από το Clostridium Difficile. Σύμφωνα με πρόσφατα ερευνητικά δεδομένα η χρήση του στελέχους Lactobacillus rhamnosus μπορεί να μειώσει έως και 60% τις διαρροϊκές κενώσεις τις σχετιζόμενες με τη χρήση αντιβιοτικών. Εδώ αξίζει να αναφέρουμε ότι οι περισσότερο ευνοημένες ομάδες από τη χρήση αυτού του στελέχους είναι τα μικρά παιδιά, τα νοσηλευόμενα και ειδικά εκείνα που έχουν ξαναεμφανίσει αυτού του τύπου τη διάρροια. Το ίδιο στέλεχος φαίνεται να ασκεί μια προστατευτική δράση και απέναντι στην οξεία γαστρεντερίτιδα η οποία προσβάλλει στην Ευρώπη μικρά παιδιά με συχνότητα εμφάνισης από 0.5-1.9 επεισόδια/παιδί/έτος.

Επιπλέον, ένα από τα συχνότερα θέματα που απασχολεί την παιδική υγεία είναι οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι τα παιδιά προσχολικής ηλικίας που πηγαίνουν σε παιδικό σταθμό νοσούν 2-3 φορές περισσότερο από λοιμώξεις του αναπνευστικού και του πεπτικού σε σχέση με τα παιδιά ίδιας ηλικίας που παραμένουν στο σπίτι. Προφανώς, τα βασικά προληπτικά μέσα για τη μείωση της συχνότητας από αυτές τις λοιμώξεις είναι το καλό πλύσιμο των χεριών, ο εμβολιασμός και η αποχή των συμπτωματικών παιδιών από τον παιδικό σταθμό αλλά ίσως αυτά τα μέσα δεν αρκούν οπότε υπάρχει χώρος και για περαιτέρω προληπτικές μεθόδους. Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει προταθεί ότι μια πιθανή μέθοδος πρόληψης μπορεί να είναι η χρήση συγκεκριμένων προβιοτικών στελεχών. Επί του συνόλου, με τα μέχρι τώρα ερευνητικά δεδομένα η χρήση του Lactobacillus rhamnosus και του Bifidobacterium animalis subsp lactis έχουν να επιδείξουν μια θετική επίδραση ως προς τη συχνότητα των λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού στις παραπάνω ηλικίες κυρίως μετρούμενη ως τον χρόνο αποχής από τον παιδικό σταθμό

Ακόμα ένα θέμα το οποίο έχει απασχολήσει την επιστημονική κοινότητα είναι η ασφάλεια χρήσης των προβιοτικών. Προφανώς, για να χρησιμοποιηθεί ένα προβιοτικό στέλεχος έχει λάβει την απαραίτητη έγκριση για χρήση στον άνθρωπο αλλά αυτό που χρήζει ιδιαίτερης προσοχής είναι η χορήγηση τους σε συγκεκριμένες ομάδες παιδιών τα οποία είναι ανοσοκατεσταλμένα όπως μεταμοσχευμένα παιδιά ή ογκολογικούς ασθενείς. Σε κάθε περίπτωση η χορήγηση προβιοτικών πρέπει να γνωστοποιείται στον παιδίατρο και με εκείνον να λαμβάνεται η τελική απόφαση. Τέλος, αξίζει να ξαναθυμηθούμε ότι τα προβιοτικά έχουν ως βασικό σκοπό να ενσωματωθούν με τα δικό μας μικροβίωμα και να ενισχύσουν τη δράση του. Ακόμη ένας τρόπος για να πετύχουμε την επιβίωση και την εξέλιξη της δικής μας χλωρίδας-μικροβιώματος είναι να την «ταΐσουμε» επαρκώς, κοινώς να προσφέρουμε στο σώμα μας μέσω της διατροφής μας τα απαραίτητα πρεβιοτικά. Αυτά είναι κυρίως οι άπεπτες φυτικές ίνες τις οποίες βρίσκουμε σε φρούτα, λαχανικά, όσπρια και ολικής σιτηρά καθώς και σε συγκεκριμένες περιπτώσεις η ίδια η λακτόζη που τόσο πολύ έχουμε συνηθίσει να ενοχοποιούμε.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Διατροφή για Παιδιά

Παιδί με Γαστρεντερίτιδα: Τι Διατροφή Πρέπει να Ακολουθήσει

Βιβλιογραφία

NASPGHAN Nutrition Report Committee, Michail S, Sylvester F, Fuchs G, Issenman R. Clinical efficacy of probiotics: review of the evidence with focus on children. J Pediatr Gastroenterol Nutr.2006;43(4):550-7. doi: 10.1097/01.mpg.0000239990.35517.bf

Hojsak I. Probiotics in Children: What Is the Evidence? Pediatr Gastroenterol Hepatol Nutr. 2017;20(3):139-146.doi:10.5223/pghn.2017.20.3.139

Martinelli M., Banderali G., Bobbio M. et al. Probiotics’ efficacy in paediatric diseases: which is the evidence? A critical review on behalf of the Italian Society of Pediatrics. Ital J Pediatr.2020;46:104 doi.org/10.1186/s13052-020-00862-z

Szilagyi A. Review article: lactose–a potential prebiotic. Aliment Pharmacol Ther. 2002 Sep;16(9):1591-602. doi: 10.1046/j.1365-2036.2002.01321.x. Erratum in: Aliment Pharmacol Ther. 2003 May 1;17(9):1205.