foods

Η γαστρεντερίτιδα, ομολογουμένως είναι μια κατάσταση που απασχολεί συχνά τους γονείς βρεφών και νηπίων. Η οξεία γαστρεντερίτιδα στα παιδιά ορίζεται ως μείωση της σύστασης των κενώσεων σε υδαρές ή υγρές με αριθμό κενώσεων ≥3 εντός  εικοσιτετράωρου παρουσίας ή απουσίας εμέτου και πυρετού. Υπολογίζεται ότι ακόμη και στις μέρες μας οι διαρροϊκές κενώσεις λόγω γαστρεντερίτιδας, αποτελούν βασική αιτία νοσηλείας των παιδιών κάτω των 5 ετών με τους ετήσιους αριθμούς νοσηλείας να κυμαίνονται από 7-81%, ανάλογα τη χώρα. Η βαρύτητα της γαστρεντερίτιδας συνήθως συνδέεται με την αιτιολογία της και στα παιδιά η συχνότερη αιτία της κατάστασης είναι οι ιοί οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο αφυδάτωσης.

Η αντιμετώπιση της γαστρεντερίτιδας θα μπορούσε να διαχωριστεί στο φαρμακολογικό και στο διατροφικό μέρος, με το πρώτο να αφορά κατά ένα μεγάλο ποσοστό στην κατάλληλη αναπλήρωση υγρών δηλαδή τη διαδικασία της ενυδάτωσης. Η διατροφή, ωστόσο, στη διαχείριση της γαστρεντερίτιδας, έχει αποτελέσει πεδίο επιστημονικών διαφωνιών ανά τα χρόνια.

 

Να ταΐσω ή όχι το παιδί μου, όταν έχει γαστρεντερίτιδα;

Αν το δούμε ιστορικά, στην παιδιατρική τη δεκαετία του ΄20 είχε επικρατήσει η πεποίθηση ότι το παιδί με γαστρεντερίτιδα ωφελείται από τη νηστεία δηλαδή από την αποχή τροφής για ορισμένες μέρες, συνήθως για 24-48 ώρες. Αυτή η πεποίθηση είχε τότε στηριχτεί στην υπόθεση της «εντερικής τοξίνωσης» η οποία κατά κάποιον τρόπο χρειαζόταν «θεραπευτική ασιτία», ενδοφλέβια ενυδάτωση και σταδιακή επανένταξη της τροφής. Στον αντίποδα της «θεραπευτικής ασιτίας», η συνεχιζόμενη σίτιση κατά τη γαστρεντερίτιδα έχει θεωρητικά όφελος ως προς τη διατήρηση της σωματικής αύξησης, την επαρκή πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων αλλά και τη διατήρηση της μορφολογίας και λειτουργικότητας του εντερικού βλεννογόνου. Φυσικά, η συνεχιζόμενη σίτιση με τη συμπερίληψη όλων των ομάδων των τροφών έχει και θεωρητικά μειονεκτήματα, όπως την επιδείνωση της ωσμωτικής διάρροιας λόγω δυσανεξίας στη λακτόζη και της πιθανής ανοσιακής ευαισθητοποίησης απέναντι στην αγελαδινή πρωτεΐνη λόγω της παρούσας φλεγμονώδους κατάστασης του εντερικού βλεννογόνου. Τις δεκαετίες του ΄40 και ΄50 υπήρξαν μελέτες οι οποίες έδειξαν ότι η συνεχιζόμενη σίτιση κατά τη γαστρεντερίτιδα είχε καλύτερη πρόγνωση αποκατάστασης και αύξηση βάρους σε βρέφη και παιδιά έναντι της «θεραπευτικής ασιτίας». Παρ’όλα αυτά, οι μελέτες εκείνες αγνοήθηκαν και η μέθοδος της «θεραπευτικής ασιτίας» συνέχισε να εφαρμόζεται έως και τις δεκαετίες του 70-80, όταν ο ερχομός των ηλεκτρολυτικών διαλυμάτων ενυδάτωσης και μια σειρά κλινικών μελετών απέδειξαν ότι η συνεχιζόμενη σίτιση με τις κατάλληλες προϋποθέσεις, συμβάλλει στην καλύτερη αντιμετώπιση και αποκατάσταση της γαστρεντερίτιδας στα παιδιά.  Πλέον, η επίσημη θέση των αντίστοιχων επιστημονικών φορέων για την παιδική γαστρεντερολογική υγεία, είναι πως η αποχή από την τροφή δεν προσφέρει οφέλη στη διαχείριση της γαστρεντερίτιδας στα παιδιά.

 

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

kid wearing sweater

Ποιες τροφές να επιλέξω και πώς να τις δώσω στο παιδί μου;

Κατ’ αρχάς, αυτό που χρειάζεται να γνωρίζουμε είναι ότι η αποφυγή της αφυδάτωσης και η ενυδάτωση είναι ο πρώτος στόχος στη διαχείριση της γαστρεντερίτιδας στα παιδιά. Εάν το παιδί έχει ταυτόχρονα εμέτους και διάρροιες, του δίνουμε 2-4 ώρες «ξεκούρασης» από την τροφή και δεν πιέζουμε με το φαγητό. Για τα θηλάζοντα βρέφη, συστήνεται να μη διακόπτεται ο θηλασμός ενώ για τα μη θηλάζοντα, δεν ενδείκνυται η αραίωση του βρεφικού γάλατος σε σκόνη αλλά η μείωση της ποσότητας και τα συχνότερα γεύματα. Σε ό,τι αφορά την τροφή δεν πιέζουμε αλλά προσφέρουμε σταθερά και συστηματικά τροφές οι οποίες δεν είναι πλούσιες σε σάκχαρα και λιπαρά, δηλαδή αποφεύγουμε χυμούς, γλυκά (συμπεριλαμβανομένων και των γλυκαντικών) και τηγανιτά τρόφιμα. Ουσιαστικά δεν υπάρχουν ιδανικές τροφές αλλά ευκολότερες είναι τα σιτηρά δηλαδή ζυμαρικά, ρύζι, πατάτα, ψωμί (όχι ολικής στην οξεία φάση), συνδυασμένα με πρωτεΐνες, όπως κοτόπουλο, ψάρι, μοσχάρι, χοιρινό, καλά βρασμένα αυγά και ελαιόλαδο. Μπορούν να συνδυαστούν με λαχανικά όπως κολοκύθι, καρότο, ρέβα, γογγύλι και φρούτα, όπως μπανάνα και  μήλο. Εφόσον είναι  ανεκτές από το παιδί, οι σούπες είναι μία κατάλληλη μορφή γεύματος, καθώς συμβάλλουν ταυτόχρονα και στην ενυδάτωση. Αν και δεν υπάρχει επιστημονικά τεκμηριωμένη θέση για τη λακτόζη και τη γαστρεντερίτιδα, αυτό που φαίνεται να ισχύει είναι ότι κατά την οξεία φάση, η λακτόζη πιθανά μπορεί να αυξήσει την ωσμωτική διάρροια λόγω δυσαπορρόφησης. Σε ορισμένες περιπτώσεις παιδιών, αυτή η δυσκολία με την απορρόφηση της λακτόζης μπορεί να συνεχιστεί για ορισμένο χρονικό διάστημα πέραν της γαστρεντερίτιδας, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να υπάρξει δια βίου αποχή από τα γαλακτοκομικά, καθώς ο εντερικός βλεννογόνος επανέρχεται και αποκαθίσταται η απορρόφηση.

Κάθε προσπάθεια σίτισης είναι σημαντικό να ακολουθήσει 4-6 ώρες αφότου έχει ξεκινήσει η ενυδάτωση με ηλεκτρολυτικό διάλυμα, όπως έχει συστηθεί από τον/την παιδίατρο, και πάντα χωρίς πίεση. Τέλος, με τη βελτίωση των συμπτωμάτων,  ο στόχος είναι η άμεση επαναφορά του παιδιού στη συνηθισμένη διατροφή του και αυτό σημαίνει σε μία διατροφή η οποία περιέχει πρεβιοτικά, δηλαδή φυτικές ίνες, τα οποία είναι απαραίτητα για την αποκατάσταση της εντερικής μικροβιακής χλωρίδας.

 

 

Βιβλιογραφία

 

Sandhu BK; European Society of Paediatric Gastroenterology, Hepatology and Nutrition Working Group on Acute Diarrhoea. Rationale for early feeding in childhood gastroenteritis. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2001;33 (2):S13-6. doi: 10.1097/00005176-200110002-00003

 

Guarino A et al.; European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition; European Society for Pediatric Infectious Diseases. European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition/European Society for Pediatric Infectious Diseases evidence-based guidelines for the management of acute gastroenteritis in children in Europe: update 2014. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2014;59(1):132-52. doi: 10.1097/MPG.0000000000000375