Τροφές που βοηθούν στη γονιμότητα

Ως γονιμότητα, κυριολεκτικά μιλώντας, ορίζεται η ικανότητα αναπαραγωγής  μέσω της σεξουαλικής δραστηριότητας. Στον αντίποδα, η υπογονιμότητα αποτελεί μια κατάσταση η οποία επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής και των δύο φύλων. Αν και τα ποσοστά συχνότητας της υπογονιμότητας διαφέρουν ανάμεσα στις μελέτες, λόγω σχεδιασμού και ανομοιογένειας εργαλείων αξιολόγησης, υπολογίζεται ότι στις ανεπτυγμένες χώρες τα ποσοστά της παραμένουν κοντά στο 15%. Σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα για την ανθρώπινη υγεία, στο οποίο υπάρχει συνεχόμενη επιστημονική διερεύνηση, η διατροφή φαίνεται να αποτελεί έναν τροποποιήσιμο παράγοντα ο οποίος μπορεί να συμβάλλει θετικά. Κατά την προγενετική περίοδο, δηλαδή το χρονικό διάστημα πριν τη σύλληψη, τόσο το θηλυκό όσο και το ανδρικό αναπαραγωγικό σύστημα υποβάλλονται στην άμεση και έμμεση επίδραση της διατροφής. Προκειμένου να το απλοποιήσουμε, ως άμεση επίδραση εννοούμε την απευθείας επίδραση συγκεκριμένων θρεπτικών στοιχείων ενώ ως έμμεση είναι η επίδραση των διαφορετικών μοτίβων της ανθρώπινης διατροφής αλλά και των αποτελεσμάτων τους, όπως για παράδειγμα τη ρύθμιση του σωματικού βάρους.

Αξίζει να λάβουμε υπόψη ότι η διατροφή αποτελεί μια ολόκληρη συνεργασία τροφών, χρονικότητας των γευμάτων, ποικιλίας θρεπτικών και μη θρεπτικών στοιχείων καθώς και τόπο προέλευσης των τροφών. Μια προσπάθεια περιγραφής όλων αυτών είναι ο όρος διατροφικό μοτίβο. Μία μεγάλη προοπτική μελέτη παρατήρησης γνωστή ως Nurses’ Health Study (NHS) II στην οποία είχε μελετηθεί μια πληθώρα παραγόντων συμπεριλαμβανομένης και της διατροφής σε σχέση με την υγεία έχει δώσει ορισμένα δεδομένα για τη σχέση μεταξύ διατροφής και γονιμότητας. Φαίνεται λοιπόν ότι, οι γυναίκες που κατανάλωναν μια διατροφή πιο κοντά σε αυτό το μοτίβο που η μελέτη ονόμαζε «δίαιτα γονιμότητας-fertility diet» δηλαδή μια διατροφή με συχνή και σταθερή πρόσληψη οσπρίων, λαχανικών, φρούτων, ολικής δημητριακών-σιτηρών, λιπαρών ψαριών, καρπών και ελαιόλαδου  είχαν 66% χαμηλότερο κίνδυνο υπογονιμότητας συγκριτικά με εκείνες που η διατροφή τους προσομοίαζε λιγότερο το παραπάνω μοτίβο. Τα δεδομένα αυτά προκύπταν αφού πρώτα είχε ελεγχθεί η επίδραση των παραγόντων: ηλικία, σωματικό βάρος, κατανάλωση αλκοόλ/καφέ, κάπνισμα και η αντισυλληπτική θεραπεία. Φυσικά, σε όλες τις μελέτες που ερευνούν ένα μοτίβο διατροφής γεννάται το ερώτημα πώς ορίζονται εκείνα τα στοιχεία που αποτελούν εξαρχής το ωφέλιμο ή μη μοτίβο. Στην προκειμένη περίπτωση, το διατροφικό μοτίβο οριζόμενο ως «δίαιτα γονιμότητας-fertility diet» συνέπιπτε με τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής των Η.Π.Α. οι οποίες ως οδηγίες έχουν αρκετά στοιχεία τα οποία συναντώνται και στο γνωστό μοτίβο της Μεσογειακής Διατροφής (ΜΔ). Χαρακτηριστικά είναι τα δεδομένα μιας ισπανικής μελέτης, όπου οι γυναίκες με το  μεγαλύτερο βαθμό προσκόλλησης στη ΜΔ εμφάνιζαν 44% λιγότερες πιθανότητες να αναζητήσουν ιατρική βοήθεια λόγω δυσκολίας σύλληψης σε σχέση με εκείνες που βρίσκονταν στα χαμηλότερα επίπεδα προσκόλλησης. Αξίζει να σημειωθεί, ότι στην ίδια μελέτη είχε διερευνηθεί η αντίστοιχη σχέση με βάση την προσκόλληση ως προς μια Δυτικού τύπου διατροφή αλλά δεν βρέθηκε καμία συσχέτιση θετική ή αρνητική. Επομένως, η επίδραση των μοτίβων διατροφής στη γονιμότητα είναι καλό να μην απλοποιείται αβίαστα αλλά και να μην εξιδανικεύεται προς τη μια κατεύθυνση.

Απομονώνοντας τροφές και θρεπτικά στοιχεία, η συσχέτιση ή επίδρασή τους στη γονιμότητα αλλά και την αναπαραγωγική υγεία δεν είναι πλήρως ξεκάθαρη. Παρ’ όλα αυτά, διασημότερο όλων για την ιδιαίτερη σχέση του με την γονιμότητα αλλά και την κύηση είναι το σύμπλεγμα των β βιταμινών και συγκεκριμένα το φυλλικό οξύ και η Β12 κατέχουν ξεχωριστή θέση.  Αδιαμφισβήτητα, η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος προγεννητικά και κατά την κύηση συνδέεται άμεσα με την φυσιολογική ανάπτυξη του νευρικού σωλήνα του εμβρύου, ωστόσο η επιστημονική τεκμηρίωση σχετικά με την γονιμότητα φαίνεται λιγότερο ξεκάθαρη. Σε επίπεδο κλινικών μελετών, αμιγώς ως συμπλήρωμα διατροφής 400μg φυλλικoύ οξέος ημερησίως για τρεις μήνες έχουν δείξει ότι μπορούν αυξήσουν την πιθανότητα κύησης συγκριτικά με ένα αντίστοιχο placebo. Επιπλέον, η επαρκής πρόσληψη φυλλικού οξέος κατά την αναπαραγωγική ηλικία έχει συσχετισθεί με σταθερότερη ωορρηξία. Μεταφράζοντας τα δεδομένα στην πράξη, επάρκεια φυλλικού οξέος από την τροφή ισούται με σταθερή καθημερινή κατανάλωση πράσινων σκούρων λαχανικών, σιτηρών ολικής άλεσης και οσπρίων τουλάχιστον ως δύο κύρια γεύματα της εβδομάδας. Αν εξαιρέσουμε όμως την περίοδο της κύησης δεν είναι τουλάχιστον ακόμα επιστημονικά εδραιωμένη η συστηματική συμπληρωματική πρόσληψη φυλλικού οξέος σε σχέση με τη γονιμότητα.  Ένα άλλο μεγάλο κεφάλαιο θρεπτικών στοιχείων τα οποία έχουν δείξει να ευνοούν την γονιμότητα και των δύο φύλων αποτελούν τα πολυακόρεστα λιπαρά οξέα γνωστά και ως Ω3/ Ω6.  Πιο συγκεκριμένα, υπάρχουν δεδομένα τα οποία συνηγορούν ότι η επαρκής πρόσληψη σε Ω3 συσχετίζεται με λειτουργικότερα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ανδρικού σπέρματος. Φυσικά αυτό δεν σημαίνει αδιάκριτη κατάχρηση των Ω3/Ω6 συμπληρωμάτων διατροφής αλλά συχνότερη κατανάλωση μικρών λιπαρών ψαριών  όπως σαρδέλες, γαύρο, κολιό, καπόνι, δύο με τρεις φορές την εβδομάδα.

Προσεγγίζοντας το θέμα γονιμότητα διατροφικά, αν εστιάσουμε αποκλειστικά στις τροφές, πιθανόν θα χάσουμε το «δάσος». Ακόμη ένα θέμα είναι η επίδραση της διατροφής μέσω της ρύθμισης του σωματικού βάρους. Οι ακραίες τιμές του δείκτη μάζας σώματος, τόσο εκείνες που ορίζουν το λιποβαρές όσο και εκείνες που ορίζουν το παχύσαρκο, συσχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο υπογονιμότητας και στα δύο φύλλα. Ένα υγιές σωματικό βάρος οριζόμενο από ένα δείκτη μάζας σώματος μεταξύ 19,5-25,5kg/m² φαίνεται ότι παίζει ρόλο ακόμη και στο ποσοστό επιτυχίας μιας υποβοηθούμενης αναπαραγωγικής διαδικασίας. Αξίζει λοιπόν να κρατήσουμε ότι οι τροφές που πιθανόν βοηθούν τη γονιμότητα είναι όλες εκείνες οι τροφές που απαρτίζουν ένα ισορροπημένο διατροφικό μοτίβο κοντά στη Μεσογειακή Διατροφή. Στην πράξη, αυτό σημαίνει αύξηση της κατανάλωσης  φρέσκων φυτικών τροφών, λαχανικών, φρούτων, οσπρίων, καρπών, σιτηρών ολικής, επιλογή καλών λιπαρών, όπως ελαιόλαδου, ελιών, συχνή κατανάλωση μικρών λιπαρών ψαριών και ελάχιστη πρόσληψη υπερ-επεξεργασμένων τροφών. Ένα υγιεινό μοτίβο διατροφής δεν απαρτίζεται όμως μόνο από τροφές, αλλά χαρακτηρίζεται και από οργανωμένα γεύματα, μαγειρική ενασχόληση και συνειδητή κατανάλωση τροφής η οποία μπορεί να συμβάλλει σε ένα υγιές σωματικό βάρος με επάρκεια θρέψης.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Διατροφή & Γυμναστική στην Εγκυμοσύνη

Δίαιτα στην Εγκυμοσύνη

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.