siblings fight

Για πολλούς, οι σχέσεις με τα αδέρφια είναι πιο σημαντικές και επιδραστικές από αυτές που έχουν με τους γονείς τους. Είναι από τις μεγαλύτερες σχέσεις στη ζωή ενός ατόμου, με τα αδέλφια να περνούν περισσότερο χρόνο μεταξύ τους παρά με τους γονείς τους. Στην  πραγματικότητα ίσως είναι η μοναδική σχέση που έχουν για μια ζωή με κάποιον από την αρχή μέχρι το τέλος.

Έρευνα έχει δείξει ότι τα μικρότερα αδέρφια τσακώνονται περίπου έξι φορές μέσα σε μία ώρα. Αυτό σημαίνει ότι έχουν έναν καβγά -όχι μόνο λογομαχία- κάθε 10 λεπτά. Είναι ίσως πολύ στενάχωρο όταν οι άνθρωποι που αγαπάτε περισσότερο από οτιδήποτε στον κόσμο, στρέφονται ο ένας εναντίον του άλλου, και είναι πολύ πιθανόν να μην βρίσκετε κανέναν λόγο να συμβαίνει κάτι τέτοιο. Συνήθως τα παιδιά σχολικής και προσχολικής ηλικίας τσακώνονται για να κερδίσουν από τους γονείς στοργή, προσοχή ή υλικά αγαθά ή τσακώνονται απλά για το παιχνίδι. Από την πλευρά τους, η σύγκρουση είναι αναπόφευκτη. Τα παιδιά τσακώνονται επειδή είναι συνηθισμένα. Η αντιπαλότητα των αδερφών είναι μια εξελικτική επιταγή, μια έμφυτη παρόρμηση. Είμαστε προγραμματισμένοι από νωρίς στην ζωή μας να ενεργοποιούμαστε όταν κάποιος μας ανταγωνίζεται για πολύτιμους πόρους όπως το φαγητό ή η προσοχή γονέων. Έξι μηνών κιόλας, και τα βρέφη αναστατώνονται όταν η μητέρα τους δίνει προσοχή σε μια κούκλα. Μέχρι τους 16 μήνες, ξέρουν τι ενοχλεί τα αδέρφια τους και θα τα ενοχλήσουν επίτηδες.

Κατά τη σχολική ηλικία, όταν το συναισθηματικό κλίμα που δημιουργείται σε μια σχέση αδελφών είναι θετικό τότε υπάρχει μεγαλύτερη εγγύτητα και επιδρά πολύ σημαντικά στη συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Έχει διαπιστωθεί ότι μια στενή σχέση αδελφών συμβάλλει στην αίσθηση ασφάλειας, καθώς και στην αύξηση της εμπιστοσύνης.

Σε πρόσφατη μελέτη που έγινε στην Ελλάδα, οι ερευνητές επικεντρώθηκαν σε τετραμελείς οικογένειες (δύο γονείς και δύο παιδιά) καθώς αυτή η οικογενειακή σύνθεση είναι η πιο κοινή μορφή οικογένειας στην χώρα μας. Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι όσο πιο θετικό είναι το συναισθηματικό κλίμα μέσα στην οικογένεια, τόσο περισσότερη ζεστασιά και λιγότερη διαφωνία επικρατεί στη σχέση των αδελφών ενώ φάνηκε να υπάρχει λιγότερη ζεστασιά/ εγγύτητα σε οικογένειες με παιδιά διαφορετικού φύλου σε σύγκριση με οικογένειες με αδέλφια του ίδιου φύλου. Επιπλέον, το εκπαιδευτικό επίπεδο φάνηκε να παίζει σημαντικό ρόλο. Τόσο οι γονείς όσο και τα παιδιά ανέφεραν υψηλότερο βαθμό ιδανικού οικογενειακού τύπου και συνοχής, καθώς και περισσότερη ζεστασιά/εγγύτητα, όταν τουλάχιστον ένας από τους γονείς έχει ανώτερο εκπαιδευτικό υπόβαθρο. Τέλος, τα παιδιά που συνηθίζουν να επιδεικνύουν κυρίαρχη συμπεριφορά απέναντι στα αδέλφια τους τείνουν να επιδεικνύουν παρόμοια συμπεριφορά προς τους συνομηλίκους τους στο σχολείο. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, τα παιδιά που εκφοβίζονται συστηματικά από τα αδέλφια τους είναι πιθανό να αναπτύξουν μια παθητική στάση στις διαπροσωπικές τους σχέσεις με τους συμμαθητές τους και μπορεί επίσης να υποστούν εκφοβισμό στο σχολείο. Ωστόσο, όταν η σχέση αδελφών χαρακτηρίζεται από ισότητα, τα παιδιά είναι πιο ικανά να αναπτύξουν κοινωνικές δεξιότητες, κάτι που με τη σειρά του συμβάλλει στην προώθηση θετικών διαπροσωπικών σχέσεων με τους συνομηλίκους τους.

Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά θα πρέπει να επιλύουν τις διαφορές τους μόνα τους, χωρίς γονική παρέμβαση. Και αυτοί οι γονείς έχουν εν μέρει δίκιο, γιατί αν παρεμβαίνουν σε κάθε καυγά, τότε τα παιδιά τους δεν θα μάθουν ποτέ να επιλύουν τις διαφορές μόνα τους. Επιπλέον, όταν οι γονείς παρεμβαίνουν και προσπαθούν να καταλάβουν ποιος το ξεκίνησε -κάτι που συχνά είναι αδύνατο- καταλήγουν να παίρνουν την πλευρά του ενός και κάτι τέτοιο δεν είναι καλή ιδέα.

Άλλοι γονείς πιστεύουν ότι τα παιδιά χρειάζονται γονική παρέμβαση για την επίλυση των διαφορών. Και αυτοί οι γονείς έχουν δίκιο εν μέρει. Δεν μπορούμε να περιμένουμε από τα παιδιά μας να επιλύουν αποτελεσματικά τις διαφορές τους, χρειάζονται τη βοήθεια και την καθοδήγηση των γονιών τους. Χρειάζεται να μάθουν από τους γονείς τους πώς να τα πηγαίνουν καλά χωρίς να τσακώνονται όλη την ώρα αλλά και τι είναι και τι δεν είναι αποδεκτό όταν πρόκειται για μία διαμάχη.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

kids playing

Τι είναι καλύτερο λοιπόν να κάνετε; Να τα αφήσετε να τσακώνονται ή να παρεμβαίνετε συνεχώς; Η αλήθεια είναι ότι εξαρτάται από την κατάσταση. Το κλειδί είναι ότι οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί στην διαχείριση τέτοιων καταστάσεων και παρακάτω ακολουθούν.

Ορίστε βασικούς κανόνες για τους καβγάδες στο σπίτι σας

Θέστε βασικούς κανόνες για το πώς περιμένετε τα αδέλφια να συμπεριφέρονται μεταξύ τους και ενημερώστε τους για τις συνέπειες εάν δεν τους ακολουθήσουν. Για παράδειγμα, θέστε έναν κανόνα για την οικογένειά σας, ότι ανεξάρτητα από το πόσο στρεσογόνα είναι τα πράγματα, όλοι αντιμετωπίζουν ο ένας τον άλλον με σεβασμό. Και σεβασμός σημαίνει κανένας χαρακτηρισμός και κανένα χτύπημα. Μπορείτε να τους πείτε για παράδειγμα: «Στο σπίτι μας, είναι εντάξει να μαλώνουμε, αλλά δεν επιτρέπεται να λέτε ο ένας τον άλλον χαρακτηρισμούς ή βρισιές και δεν μπορείτε να χτυπήσετε ο ένας τον άλλον».

Δώστε στα παιδιά λίγο χώρο για να επιλύσουν τις διαφορές τους

Ένας καλός βασικός κανόνας είναι να δώσετε στα παιδιά σας λίγο χώρο για να λύσουν τις διαφορές τους μόνα τους. Μείνετε ήρεμοι και μην φοβάστε να τα αφήσετε να μαλώσουν. Εάν η διαμάχη ενταθεί αλλά δεν είναι ανησυχητική, ζητήστε τους να πάνε κάπου αλλού για να μην σας ενοχλούν ή πείτε τους να χωρίσουν και να πάρουν χρόνο μόνα τους μέχρι να ηρεμήσουν.

Μην κάνετε την διαμάχη των παιδιών σας χειρότερη παίρνοντας το μέρος του ενός

Ως γονείς, συχνά χωρίς να το γνωρίζουμε, μπορεί να συμβάλλουμε στα συναισθήματα ζήλιας και αντιπαλότητάς τους παίρνοντας μία πλευρά. Για να διαπιστώσετε εάν συμβαίνει αυτό, παρατηρήστε πώς αντιδράτε σε μία τυπική διαμάχη των παιδιών σας. Η σωστή προσέγγιση είναι η αμεροληψία. Μην παίρνετε πλευρά και μην υποθέτετε ότι γνωρίζετε όλη την ιστορία. Αν το κάνετε και αν τείνετε να ευνοείτε ένα παιδί, θα αυξήσετε τον μεταξύ τους ανταγωνισμό.

Διδάξτε τα πώς να λύνουν τις συγκρούσεις

Σε ήρεμες στιγμές, διδάξτε στα παιδιά σας τρόπους επίλυσης συγκρούσεων. Μια προσέγγιση είναι κάθε παιδί να μιλήσει για τη σύγκρουση, να σκεφτεί πιθανές λύσεις και στη συνέχεια να επιλέξει αυτό που λειτουργεί καλύτερα και για τους δύο. Χρησιμοποιήστε μια πρόσφατη διαμάχη ως παράδειγμα.

Μην συγκρίνετε τα παιδιά σας, αγκαλιάστε το καθένα ως μοναδικό

Αντιμετωπίστε κάθε παιδί ως ένα μοναδικό άτομο με τα δικά του χαρίσματα, κλίσεις και ικανότητες που πρέπει να ‘’δουλέψει’’. Με το να μην παίρνετε μέρος ή να μην προσπαθείτε να γίνετε κριτής, θα βοηθήσετε να μειωθούν οι καβγάδες μεταξύ τους. Δεν θα απαλλαγείτε από τους καβγάδες τους ό, τι κι αν κάνετε. Αλλά, μπορείτε να κάνετε το σπίτι σας ένα ασφαλές μέρος όπου κάθε παιδί θεωρείται ισότιμο και εκτιμάται γι’ αυτό που είναι.

  1. Tsamparli, A., Halios, H., (2019). Quality of sibling relationship and family functioning in Greek families with school-age children. Journal of Psychologists and Counsellors in Schools, 29(2)
  2. Goodwin, M. P., and Roscoe, B. (1990). Sibling violence and agonistic interactions among middle adolescents. Adolescence 15: 451–467.
  3. Recchia, H. E. & Witwit, M. (2017). Family perspectives on siblings’ conflict goals in middle childhood: Links to hierarchical and affective features of sibling relationships.
  4. Campione-Barr .Power, control, and influence in sibling relationships across development. New Directions for Child and Adolescent Development. 156, 33–48.
  5. Laurie Kramer et al.,(1999). Parental Responses to Sibling Conflict: The Effects of Development and Parent Gender. , 70(6), 1401–1414.