pregnant with salad

Η κύηση αποτελεί την πρώτη από τις 4 περιόδους των πρώτων 1000 ημερών της ζωής ενός ανθρώπου. Αυτές οι πρώτες ημέρες, θεωρούνται βασικό παράθυρο ανάπτυξης και εδραίωσης της ανθρώπινης υγείας. Είναι πλέον πιο ξεκάθαρο, ότι γεγονότα τα οποία συμβαίνουν κατά την ενδομήτριο ζωή, έχουν τη δυνατότητα να καθορίσουν την υγεία του ατόμου στην ενήλικη ζωή. Για παράδειγμα, ο σοβαρός υποσιτισμός της εγκύου έχει συσχετιστεί και αποδειχθεί ως ένας βασικός παράγοντας αυξημένου καρδιαγγειακού κινδύνου των απογόνων στην ενήλικη ζωή. Ένας από τους σημαντικότερους εξωτερικούς παράγοντες επίδρασης κατά την ενδομήτριο ζωή είναι και η διατροφή. Η «δίαιτα», δηλαδή, της εγκύου θα συμβάλλει και αυτή τόσο στο άμεσο αποτέλεσμα της κύησης όσο και στη μετέπειτα εξέλιξη της υγείας του παιδιού. Φυσικά, αυτό δεν πρέπει να μετατρέπεται σε  αιτία άγχους και ακραίων διατροφικών συμπεριφορών.

Αδιαμφισβήτητα, η περίοδος της κύησης απαιτεί επαρκή θρέψη μέσα από μια ισορροπημένη με ποικιλία διατροφή. Σε καμία περίπτωση όμως δεν είναι κατάλληλη περίοδος για ακρότητες προς κάθε διατροφική κατεύθυνση είτε αυτό σημαίνει υπερσιτισμός ή υποσιτισμός. Ιδανικά, θα θέλαμε κάθε γυναίκα να ξεκινάει την κύηση με ένα υγιές σωματικό βάρος επειδή όμως αυτό δεν είναι πάντα εφικτό, έρχεται η διατροφή να συμβάλλει μέσω της θρέψης αλλά και της δημιουργίας των κατάλληλων προϋποθέσεων για μία ασφαλή κύηση. Τι αποκωδικοποιεί ο όρος δίαιτα στην εγκυμοσύνη; Ίσως ο καλύτερος τρόπος να το ανακαλύψουμε είναι μέσα από τις επίσημες κατευθυντήριες οδηγίες διατροφής για την κύηση και το πώς αυτές εφαρμόζονται στην καθημερινότητα.

Ενώ όλες οι ομάδες τροφίμων (λαχανικά, φρούτα, δημητριακά, γαλακτοκομικά, αυγά, λιπαρά, ψάρια, όσπρια, κρέας) είναι εξίσου σημαντικές για την κύηση, υπάρχουν ορισμένα θρεπτικά στοιχεία τα οποία χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής. Η δίαιτα στην εγκυμοσύνη μεταβάλλεται με τα τρίμηνα σε απαιτήσεις, και εκτός από την απαραίτητη ενέργεια και τις πρωτεΐνες, χρειάζεται να παρέχει επάρκεια σε φυλλικό οξύ, σίδηρο, βιταμίνη D, ω-3 λιπαρά οξέα, ιώδιο, μαγνήσιο, χολίνη, σύμπλεγμα Β βιταμινών και ασβέστιο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μεταβαλλόμενης θρεπτικής πρόσληψης, αποτελούν τα γαλακτοκομικά τα οποία αντανακλούν την ολοένα αυξανόμενη ανάγκη σε ασβέστιο ανάλογα με το τρίμηνο κύησης. Το πρώτο τρίμηνο απαιτεί μια πρόσληψη 3 μερίδων γαλακτοκομικών (1 μερίδα= 250ml γάλα ή 200g γιαούρτι ή 30g τυρί) ημερησίως, ενώ αυτή η πρόσληψη αυξάνεται έως και 5 μερίδες κατά το τρίτο τρίμηνο.

Δίαιτα στην κύηση σημαίνει καθημερινή κατανάλωση ποικιλίας λαχανικών, φρούτων, δημητριακών ολικής άλεσης (βρόμη, πλιγούρι, ψωμί ολικής, κριθάρι, πατάτα, ρύζι καστανό/άγριο, τραχανά), καλών λιπαρών (ελαιόλαδο, ελιές, ταχίνι, ξηροί καρποί) και πρωτεϊνών φυτικής (όσπρια)  αλλά και ζωικής προέλευσης (κρέας, ψάρι, αυγό). Η τήρηση των κατευθυντηρίων οδηγιών   διατροφής αποτελεί μία βασική μέθοδο, ώστε η έγκυος να μπορεί να εξασφαλίσει την πρόσληψη των παραπάνω θρεπτικών στοιχείων. Για παράδειγμα, η ημερήσια κατανάλωση 4 μερίδων λαχανικών (1 μερίδα= 200g) με έμφαση στα πράσινα σκούρα φυλλώδη λαχανικά συνεισφέρει σημαντικά και στην πρόληψη φυλλικού οξέος και μαγνησίου. Ομοίως, η καθημερινή κατανάλωση δημητριακών θα συμβάλει και στην πρόσληψη Β βιταμινών. Επιπλέον, στην καθημερινή της δίαιτα, η έγκυος χρειάζεται να στοχεύει σε πυκνές πηγές σιδήρου προερχόμενο από ζωικές και φυτικές πηγές, όπως μοσχάρι, αυγό και όσπρια. Όσο για τα ω-3 λιπαρά, δεν είναι προνόμιο των μεγάλων ψαριών τα οποία πράγματι είναι προτιμότερο να αποφεύγονται στην κύηση λόγω βαρέων μετάλλων. Τα ω-3 θα τα λάβει η έγκυος μέσω της δίαιτας της από την εβδομαδιαία κατανάλωση (1-2 φορές) μικρών λιπαρών ψαριών όπως γαύρου, σαρδέλας, κολιού, κόκκινου λυθρινιού. Στις ίδιες πηγές μαζί με τα ω-3 βρίσκεται και το ιώδιο, ένα θρεπτικό στοιχείο με κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη του εμβρύου το οποίο σπάνια συζητείται.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

unhappy pregnant

Αν από την άλλη, ο όρος «δίαιτα» ερμηνευτεί ως μείωση σωματικού βάρους κατά τη διάρκεια της κύησης, δεν θα πρέπει να αναιρείται η προϋπόθεση της επαρκούς θρέψης. Η διαχείριση του σωματικού βάρους στην εγκυμοσύνη είναι μια θεραπευτική απόφαση η οποία συστήνεται από τον θεράποντα και υλοποιείται αποκλειστικά με διαιτολογική παρακολούθηση, ώστε να εξασφαλίζεται η επάρκεια θρέψης τόσο της μητέρας όσο και του εμβρύου.

 

 

Βιβλιογραφία

Likhar A, Patil MS. Importance of Maternal Nutrition in the First 1,000 Days of Life and Its Effects on Child Development: A Narrative Review. Cureus. 2022;14(10):e30083. doi: 10.7759/cureus.30083

 

https://www.acog.org/womens-health/faqs/nutrition-during-pregnancy