little girl height

Οι επισκέψεις ενός παιδιού στον παιδίατρο, από τη γέννηση μέχρι την εφηβεία, περιλαμβάνουν τόσο τις έκτακτες αλλά κυρίως τις τακτικές (well child care visits): οι τελευταίες είναι καθορισμένες και προτείνονται, ξεκινώντας την πρώτη εβδομάδα της ζωής, στον 1,2,4,6,9,12,15 και 18 μήνα, στα 2, 2,5 και 3 έτη, και μετά, ανά έτος.

Στις επισκέψεις αυτές, ο παιδίατρος ελέγχει την ανάπτυξη του παιδιού, την κινητικότητα, τη συναισθηματική και κοινωνική εξέλιξή του και τον τρόπο που επικοινωνεί με τους άλλους. Ελέγχει επίσης τη σωματική υγεία του παιδιού, μετρώντας το βάρος και το ύψος και σημειώνοντάς τα στις καμπύλες αύξησης (πρόκειται για πίνακες εκατοστιαίων θέσεων για κάθε ηλικία και φύλο).

Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης, που είναι τα εκατοστά που κερδίζει ανά έτος το παιδί, αποτυπώνεται στα διαγράμματα αύξησης. Στην Ελλάδα χρησιμοποιούμε τα διαγράμματα που έχει δημιουργήσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας τα οποία αντανακλούν την επιθυμητή σωματική αύξηση. Ο ετήσιος ρυθμός αύξησης ενός παιδιού (growth rate) είναι ο πιο αξιόπιστος δείκτης αύξησης και διαφέρει ανάλογα με την ηλικία.

Μεταξύ 1 και 3 ετών, τα παιδιά ψηλώνουν πολύ, λαμβάνοντας ακόμη και 10 cm το έτος. Ο ρυθμός αύξησης μειώνεται τα επόμενα χρόνια προοδευτικά (ένα παιδί μετά τα 3 έτη λαμβάνει ετησίως περίπου 6-8 cm). Στο χαμηλότερο επίπεδο φτάνει στα προεφηβικά χρόνια (4-6 cm/έτος) και γίνεται ελάχιστος αμέσως πριν την έναρξη της εφηβείας (3-4 cm/έτος). Στην εφηβεία, ο ρυθμός αύξησης επιταχύνεται (αναπτυξιακό άλμα) φτάνοντας  μέχρι 8 με 12 cm.  Στο σχολείο είναι πολύ εμφανής η πορεία της εφηβείας: τα κορίτσια αλλάζουν πρώτα, σε μικρότερη ηλικία, ψηλώνοντας πολύ στην αρχή της εφηβείας και ολοκληρώνοντας την εφηβεία τους σε μικρότερο χρονικό διάστημα. Ακολουθούν τα αγόρια, τα οποία συνήθως ψηλώνουν για περισσότερα χρόνια από τα κορίτσια.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Mom and daughter washing their teeth

Στα διαγράμματα αύξησης σχηματίζεται η ατομική καμπύλη αύξησης του παιδιού (growth curve) όταν ενώνονται οι τιμές του ύψους,  όπως σημειώνονται στις τακτικές παιδιατρικές επισκέψεις. Αυτή η μοναδική καμπύλη αναδεικνύει την αναμενόμενη πορεία του ύψους του παιδιού καθώς μεγαλώνει. Η διαπίστωση σημαντικής πτώσης ή αύξησης πρέπει να ερμηνεύεται και να διερευνάται. Λαμβάνεται πάντα υπόψη κι ο ρυθμός ανάπτυξης, που είναι θετικό να είναι σταθερός.

Οι οριακές εκατοστιαίες θέσεις αύξησης είναι η 3η και η 97η. Κάτω από την 3η εκατοστιαία θέση στο ύψος, βρίσκεται το 3% των παιδιών της ίδιας ηλικίας και φύλου, τα οποία είναι στην πλειοψηφία τους φυσιολογικά κοντά παιδιά – λίγα μεταξύ αυτών έχουν κάποιο παθολογικό αίτιο για το χαμηλό τους ύψος. Παραδείγματα είναι το παιδί με ιδιοσυστασιακή καθυστέρηση της ανάπτυξης κι ενήβωσης (έχει αργό ρυθμό ανάπτυξης, το ύψος του βρίσκεται στην 3η εκατοστιαία θέση αλλά μέχρι την ενήλικο ζωή αποκτά το προσδοκώμενο, συνήθως μέσο ύψος) και το παιδί με γενετικά χαμηλό ανάστημα, που απλώς κληρονόμησε αυτό το ύψος από τους γονείς του.

Είναι πολύ σημαντικό να τονιστεί ότι το ύψος επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες. Καθοριστική επίδραση έχουν οι γενετικοί. Πολλά γονίδια επηρεάζουν το ύψος. Αν οι γονείς είναι ψηλοί,  το πιθανότερο το παιδί τους να είναι επίσης ψηλό, παίρνοντας από τους γονείς πολλά «ψηλά» γονίδια. Υπάρχει βέβαια πάντα και η εξαίρεση να  γίνει δηλαδή το παιδί κοντό. Επίσης, η διατροφή, τα χρόνια νοσήματα, η λήψη φαρμακευτικής αγωγής, η ενδομήτρια αύξηση συμμετέχουν στον καθορισμό του ύψους ενός παιδιού.

Καταλήγοντας, η εξέταση του παιδιού από τον παιδίατρο κατά τις τακτικές παιδιατρικές επισκέψεις δίνουν τη δυνατότητα παρακολούθησης της εξέλιξης του ύψους του παιδιού με την ηλικία, πρόβλεψης του τελικού ύψους και έγκαιρης παρέμβασης ,όταν διαπιστώνεται η δράση κάποιου βλαπτικού παράγοντα. Ένα παιδί με μία ισορροπημένη διατροφή που ασκείται και δεν βιώνει άγχος, μπορεί να εκφράσει στο μέγιστο βαθμό το γενετικά προκαθορισμένο ύψος του.

Βιβλιογραφία

  1. Predicting a child’s adult height. healthychildren.org
  2. How tall will your child be? health.clevelandclinic.org
  3. Το κοντό παιδί. Κλινική Παιδιατρική, Αν. Κωνσταντόπουλος.
  4. 2013 Μετεκπαιδευτικό Σεμινάριο Παιδιατρικής. Β Παιδιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών.
  5. Ύψος: το παιδί μου ψηλώνει ικανοποιητικά; Ν.Σκορδής, παιδοενδοκρινολόγος. www.paidiatros.com