Ένα από τα βασικά δομικά στοιχεία του «εαυτού» του κάθε ανθρώπου είναι η αυτοπεποίθηση η οποία ξεκινά να «χτίζεται» ήδη από τη βρεφική ηλικία. Η αυτοπεποίθηση είναι ένα ζήτημα το οποίο απασχολεί πολύ τους νέους γονείς, κρύβει όμως και κάποιες παγίδες λόγω και της αγωνίας μας για τα παιδιά μας.

Αρχικά όμως, καλό είναι να αναρωτηθούμε τι είναι αυτή η λίγο αφηρημένη έννοια της αυτοπεποίθησης. Η αυτοπεποίθηση είναι άμεσα συνδεδεμένη με την εικόνα του εαυτού του που έχει ένα παιδί, την ικανότητα δηλαδή να καταλαβαίνει τη θέση του σε αυτόν τον κόσμο, αρχικά στην οικογένεια και στη συνέχεια στο σχολείο, στην δουλειά κ.ο.κ. Η ικανότητα αυτή το βοηθά να λειτουργεί πιο καλά στην καθημερινότητα, να έχει καλύτερη ψυχική υγεία, λιγότερο άγχος, περισσότερες επιτυχίες στην ζωή του.

Η ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης, όπως προαναφέραμε, ξεκινάει από τη βρεφική ηλικία και υπεύθυνοι είναι τα σημαντικά πρόσωπα του βρέφους, συνήθως οι γονείς (αν μεγαλώνουν με τους παππούδες τότε υπεύθυνοι είναι οι παππούδες). Αν στη βρεφική και παιδική ηλικία το άτομο έχει αναπτύξει μια βαθιά και δυνατή αυτοπεποίθηση, τότε ενισχύεται η άμυνά του απέναντι σε μελλοντικές καταστάσεις που μπορεί να το επηρεάσουν αρνητικά. Στην πορεία της ζωής του παιδιού, σημαντικά πρόσωπα που θα επηρεάσουν την αυτοπεποίθηση του είναι και οι εκπαιδευτικοί, οι παρέες συνομήλικων, οι σύντροφοι.

Πώς λοιπόν θα αναπτύξουμε και θα ενισχύουμε την αυτοπεποίθηση του παιδιού μας; Έχοντας ξεκινήσει ήδη από τη βρεφική ηλικία, καλύπτοντας τις ανάγκες του παιδιού μας και έχοντας συχνή σωματική επαφή με αγκαλιές, χάδια και φιλιά φτάνουμε στη νηπιακή και παιδική ηλικία. Σε αυτήν την ηλικία, τα παιδιά έχουν αρχίσει να δέχονται πληθώρα ερεθισμάτων και εκεί είναι που πρέπει οι γονείς να υποστηρίζουν την ανάγκη τους να ανακαλύψουν τον κόσμο, δείχνοντας εμπιστοσύνη στις ικανότητές τους και σεβασμό στις επιλογές τους. Οι επιλογές καλό είναι να δίνονται από τους γονείς, έχοντας ρωτήσει πρώτα και τη γνώμη του παιδιού, και να είναι συγκεκριμένες αλλά όχι να επιβάλλονται ή να μπερδεύονται με προσωπικές ανάγκες του γονιού.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό να μη γίνονται συγκρίσεις. Το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό και με τη σταδιακή επίτευξη των δικών του στόχων θα αναπτύξει την αυτοπεποίθησή του. Στην επίτευξη των στόχων ή ακόμα και χωρίς αυτήν, είναι σημαντικό να υπάρχει επιβράβευση για την προσπάθεια που έγινε. Επικεντρώνουμε στα θετικά της κάθε κατάστασης αλλά υποστηρίζουμε την έκφραση του παιδιού απέναντι στην αποτυχία χωρίς να προσπαθούμε να το ξεγελάσουμε ή να ακυρώσουμε τα συναισθήματά του (π.χ. δεν λέμε μη κλαις δεν πειράζει). Ταυτόχρονα όμως είναι αναγκαία η οριοθέτηση του παιδιού  με κανόνες ώστε να δημιουργείται ένας ασφαλής κόσμος στον οποίο θα μπορέσουν να αναπτυχθεί. Τα όρια και οι κανόνες τίθενται πάντα με ήρεμο και σαφή τρόπο, χωρίς να παραβλέπονται οι συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Mom playing with her daughter

Τέλος, χρειάζεται προσοχή στον τρόπο με τον οποίο εκφραζόμαστε σε ένα παιδί. Η χρήση λέξεων και φράσεων όπως «πρέπει», «επειδή το λέω εγώ», «οφείλεις», καλό θα ήταν να αντικατασταθούν με λέξεις και φράσεις όπως «καλό θα ήταν» «συμφωνείς με αυτό;» «πώς θα μπορούσαμε να το κάνουμε αυτό αλλιώς;». Αποφεύγουμε λοιπόν τους χαρακτηρισμούς και τον υποχρεωτικό χαρακτήρα των οδηγιών που δίνουμε ή την επίκριση και προτιμούμε μια συνεργατική προσέγγιση και τη συζήτηση, δίνοντας επιλογές και δείχνοντας σεβασμό στον συναισθηματικό κόσμο του παιδιού μας.

Και όλα αυτά γιατί; Όπως ήδη αναφέραμε, ένα παιδί με ανεπτυγμένη αυτοπεποίθηση είναι ένα παιδί ευτυχισμένο. Νιώθει πιο σίγουρο για τις δυνατότητές του, τολμάει, δεν φοβάται τόσο την αποτυχία, έχει καλή εικόνα για τον εαυτό του. Αντίθετα, ένα παιδί με χαμηλή αυτοπεποίθηση δυσκολεύεται να προσαρμοστεί σε καταστάσεις, νιώθει αρνητικά προς τον εαυτό του, δεν έχει εμπιστοσύνη ούτε στον ίδιο αλλά ούτε στους άλλους και δυσκολεύεται να είναι ανεξάρτητο.

Η γονεϊκότητα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Πολλές πληροφορίες, πολλά ερεθίσματα, πολλές υποχρεώσεις. Η ανάπτυξη όμως της αυτοπεποίθησης του παιδιού από μικρή ηλικία και η σωστή ενίσχυσή της στην διάρκεια της ζωής του θα δημιουργήσει όλες τις προϋποθέσεις, για να δούμε τα παιδιά μας να εξελίσσονται και να είναι ευτυχισμένα.

 

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

Plummer, D. (2001). Helping Children to Build Self-Esteem. A Photocopiable Activities Book. London: Jessica Kingsley Publishers.