kids playing

Είναι χαρά, χαλάρωση, ανεμελιά και διασκέδαση. Είναι όμως και πολλά παραπάνω. Ας δούμε πώς το παιχνίδι ωφελεί πολλαπλά την ανάπτυξη του παιδιού και πώς μπορεί να «χτίσει» ακόμα πιο γερές βάσεις στη σχέση με τους γονείς. Η αναφορά της  Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής1 μας δείχνει τον δρόμο, για να δώσουμε στο παιχνίδι την αναγνώριση και την εκτίμηση που του αξίζει, και μας εξηγεί γιατί δεν πρέπει να μειώνουμε δραματικά τον χρόνο του παιχνιδιού τη σύγχρονη εποχή.

 

Όλα όσα κερδίζει ένα μικρό παιδί μέσα από το παιχνίδι (τώρα και αργότερα, ως ενήλικας) 

Ένα παιδί που παίζει καλλιεργεί τη φαντασία του, φτιάχνοντας από το μηδέν νέους κόσμους και εξερευνώντας τους. Και είναι όλοι τους κόσμοι τους οποίους «κυβερνά» το ίδιο το παιδί, κατακτώντας τους φόβους του, κόσμοι που τους πλάθει και τους διαχειρίζεται όπως επιθυμεί, αναπτύσσοντάς την ικανότητά του να συνθέτει, να δημιουργεί, να παράγει και να απολαμβάνει τα έργα του.

Στους κόσμους αυτούς, το παιδί συχνά «δανείζεται» ρόλους από τον κόσμο των μεγάλων, αποκτώντας εμπειρίες της αληθινής ζωής και αποκτά αυτοπεποίθηση και ανθεκτικότητα, τις οποίες θα χρειαστεί και μετέπειτα στη ζωή του, για να αντιμετωπίσει μελλοντικές προκλήσεις.

Όταν δε το παιχνίδι είναι ομαδικό, το παιδί μαθαίνει να αλληλοεπιδρά κοινωνικά με διαφορετικές προσωπικότητες και να συνυπάρχει μαζί τους αρμονικά. Εξασκείται στην ικανότητα διαπραγμάτευσης ή ηγετικής καθοδήγησης αλλά μαθαίνει και να υποχωρεί ή να υποστηρίζει μόνο του τον εαυτό του, όταν χρειάζεται, όπως, άλλωστε, θα χρειαστεί να κάνει πολλές φορές και στη ζωή του ως ενήλικας.

Επιπλέον, το παιχνίδι δίνει στο παιδί τη δυνατότητα να ανακαλύψει τη κλίση του, τα ενδιαφέροντά του, ώστε να ασχοληθεί με το πεδίο αυτό, τις ώρες εκτός παιχνιδιού ή και στην ενήλικη ζωή του.

 

Υπάρχει ρόλος για τον γονιό στο παιχνίδι του παιδιού του; 

Για να έχει την ελευθερία και τη δυνατότητα να αναπτυχθεί σε όλους τους παραπάνω άξονες ένα παιδί, είναι σημαντικό να μην ελέγχει τη διαδικασία του παιχνιδιού, ο γονέας ή κηδεμόνας. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει πως η παρουσία του γονιού δεν χρειάζεται. Το αντίθετο, μάλιστα! Η συσχέτιση και η αλληλεπίδραση ανάμεσα σε έναν στοργικό γονιό και το παιδί του την ώρα του παιχνιδιού, μπορεί να ενισχύσει την τροχιά ανάπτυξης του παιδιού. Όταν οι γονείς παρατηρούν τα παιδιά να παίζουν ή μπαίνουν και αυτοί σε ένα παιχνίδι που καθοδηγείται από το παιδί, έχουν τη μοναδική ευκαιρία να δουν τον κόσμο μέσα από τα μάτια του παιδιού, κατανοώντας τα θέλω και τις ανάγκες του και έτσι μαθαίνουν να επικοινωνούν καλύτερα μαζί του. Ειδικά για τα λιγότερο εκφραστικά παιδιά, που δεν φανερώνουν με λόγια τις σκέψεις, τις εμπειρίες, τις ανησυχίες ή ακόμα και τα άγχη τους, το παιχνίδι είναι για τον γονιό μία άριστη «πυξίδα» κατανόησης της οπτικής του παιδιού. Από την άλλη, το μικρό παιδί που βλέπει τον γονέα να παίζει μαζί του, νιώθει πως ο πιο αγαπημένος του άνθρωπος στον κόσμο του δίνει την αμέριστη προσοχή του. Όλο αυτό το παραγωγικό δούναι και λαβείν μέσω του παιχνιδιού ισχυροποιεί πιο πολύ τα θεμέλια της σχέσης γονιού-παιδιού

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

shy kid

 

Τι μπορεί να συμβεί αν θεωρήσουμε το παιχνίδι δευτερεύουσα δραστηριότητα;

Σε μια εποχή που οι εξωσχολικές δραστηριότητες του παιδιού πληθαίνουν και που οι σχολικές απαιτήσεις έχουν αυξηθεί (μαζί με την αγωνία των γονιών για καλές σχολικές επιδόσεις) μένει ελάχιστος χρόνος μέσα στη μέρα για να παίξει ελεύθερα το παιδί αλλά δεν ενθαρρύνεται και στο οικογενειακό περιβάλλον η ενασχόληση αυτή (ειδικά προς το μη δομημένο, ελεύθερο παιχνίδι). Στις Η.Π.Α. υπολογίζεται ότι το 30% των παιδιών προσχολικής ηλικίας δεν έχει πια χρόνο για ανάπαυλα, λόγω της πίεσης να ξεκινήσουν να μαθαίνουν να διαβάζουν και να γράφουν!

Προσθέστε και το γεγονός ότι  σημεία που παραδοσιακά αποτελούσαν τόπο για παιχνίδι (πλατείες, πάρκα κ.λπ.) δεν είναι πάντα τόσο ασφαλείς επιλογές στις μέρες μας, άρα το «παιχνίδι έξω» περιορίζεται εκ των πράγματων σημαντικά.

Το βασικό πρόβλημα στη συνθήκη αυτή είναι ότι υπάρχει λανθασμένη αντίληψη για την εξίσωση: ενώ νομίζουμε πως ελεύθερος χρόνος + παιχνίδι= παράλειψη σχολικών καθηκόντων και κακές μαθητικές  επιδόσεις, στην πραγματικότητα, συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο. Σύμφωνα με τους ειδικούς2, το παιχνίδι είναι αναπόσπαστο κομμάτι του σχολικού περιβάλλοντος. Βοηθά το παιδί να προσαρμοστεί στο σχολικό περιβάλλον, το αποσυμφορεί μειώνοντας το στρες του (ειδικά το παιχνίδι που περιλαμβάνει φυσική δραστηριότητα) το κάνει πιο «έτοιμο» για μάθηση και ενισχύει τις καλές πρακτικές μάθησης. Τα παιδιά που ξεκινούν το σχολείο με γερά θεμέλια για προσήλωση,  συγκέντρωση, υπακοή στους κανόνες, ομαδικό πνεύμα  (ικανότητες που έχουν κατακτήσει από το παιχνίδι) μαθαίνουν να αγαπούν τη μάθηση γενικά και το σχολείο ειδικά, αυξάνοντας τις πιθανότητες να επιτύχουν στον σχολικό «στίβο»

Δίνουμε λοιπόν προσοχή στον ρόλο του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού και  του προσφέρουμε όλα τα εφόδια για να θριαμβεύσει σωματικά, πνευματικά, κοινωνικά, ακαδημαϊκά. Με οδηγό το «μέτρον άριστον» και την κατάλληλη καθοδήγηση παιδαγωγών και ειδικών, οι ώρες παιχνιδιού θα γίνουν ώρες ανεκτίμητης πολυτιμότητας.

 

 

 

1.The Importance of Play in Promoting Healthy Child Development and Maintaining Strong Parent-Child Bonds Kenneth R. Ginsburg, MD, MSEd;  and the Committee on Communications;  and the Committee on Psychosocial Aspects of Child and Family Health, Pediatrics (2007) 119 (1): 182–191. https://doi.org/10.1542/peds.2006-2697, American Academy of Pediatrics.

2.

-Mather JA Anderson RC Exploration, play and habituation in octopuses (Octopus dofleini) J Comp Psychol, 1999; 113 (3):333–338 –Wang S Aamodt S.  Welcome to Your Child’s Brain: How the Mind Grows From Conception to College. New York, NY Bloomsbury USA; 2011

-Wenner Μ. The serious need for play. Sci Am Mind. 2009; 20 (1):22–29

-Burghardt GM. The Genesis of Animal Play: Testing the Limits, 1st ed.

Cambridge, MA: MIT Press; 2005

-Goodall J. In the Shadow of Man. Boston, MA: Houghton Mifflin ;  2010

-Dewar G. The cognitive benefits of play: effects on the learning brain. Available at: www.parentingscience.com/benefits-of-play.html. Accessed October 24, 2017

-Vygotsky LS. Play and its role in the mental development of the child. In:

Bruner J, Jolly, A, Sylva K, eds. Play. New York, NY: Basic Books; 1976:609

–618

-Berk L, Meyers AB. Infants and Children: Prenatal Through Middle Childhood

. 8th ed. New York, NY: Plenum; 2015

-Pellis SM, Pellis VC, Bell HC. The function of play in the development of the social brain. Am J Play. 2010;2:278–296

-Moore JL, Waltman K.  Pressure to increase test scores in reaction to NCLB: an investigation of related factors. In: Meeting of the American Educational Research and Evaluation Association; September 2007; Chicago, IL

-Hirsh-Pasek K, Golinkoff RM, Berk L, Singer DG.  A Mandate for Playful Learning in Preschool. New York, NY:  Oxford University Press; 2009.