Παιδικός Σακχαρώδης Διαβήτης: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Η αναφορά της λέξεως σάκχαρο όταν πρόκειται για τα παιδιά στη συντριπτική πλειοψηφία της ισοδυναμεί με αυτό που επιστημονικά ονομάζεται σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 (ΣΔτ1). Ο ΣΔτ1 προκαλείται από την αδυναμία του σώματος να χρησιμοποιήσει αποτελεσματικά τη γλυκόζη (σάκχαρο). Είναι αυτοάνοσης αιτιολογίας, δηλαδή ο ίδιος ο οργανισμός καταστρέφει τα κύτταρα του παγκρέατος, σταματώντας σταδιακά την παραγωγή ινσουλίνης. Όπου γλυκόζη ίσον σάκχαρο αίματος επομένως ή λέξη υπεργλυκαιμία σημαίνει αυξημένο σάκχαρο καθώς και οι λέξεις υπογλυκαιμία και νορμογλυκαιμία σημαίνουν χαμηλό και φυσιολογικό σάκχαρο αντίστοιχα.

Η πιθανότητα εμφάνισης ΣΔτ1 είναι περισσότερο αυξημένη από τη γέννηση έως και τα 14 έτη και τείνει να είναι συχνότερη στα αγόρια συγκριτικά με τα κορίτσια. Διεθνώς η συχνότητα εμφάνισης του ΣΔτ1 αυξάνεται κατά 3-4% ανά πενταετία από το 1950. Αν και αυτή η αύξηση δεν είναι γραμμική για κάθε χώρα, η αυξητική τάση ανά πενταετία η οποία ισοδυναμεί με λιγότερο από μία γενιά προκαλεί ιδιαίτερο ενδιαφέρον στη διερεύνηση των αιτιών του ΣΔτ1 οι οποίες φαίνεται να είναι ένας συνδυασμός γενετικής προδιάθεσης και περιβάλλοντος. Ως περιβάλλον θεωρούνται κυρίως οι παράγοντες ενδομήτριος ζωή, διατροφή, σωματικό βάρος και ιογενείς λοιμώξεις.

Αν προσπαθούσαμε να περιγράψουμε εν συντομία τη θεραπεία του ΣΔτ1 θα λέγαμε ότι είναι η διαχείριση του σακχάρου εντός συγκεκριμένων τιμών ώστε να μειώνονται οι μακροχρόνιες επιπλοκές του ΣΔτ1 οι οποίες κυρίως αφορούν τα αγγεία και νεύρα. Αυτό αντανακλάται σε ένα μετρήσιμο στόχο γνωστό ως γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1C) η οποία πρέπει να κυμαίνεται μεταξύ 6.5-7.5% βάσει των στόχων που θέτει ο κάθε επιστημονικός φορέας (National Institute of Clinical  Excellence NICE, International Society for Pediatric and Adolescent Diabetes ISPAD, American Diabetes Association ADA) αλλά και ο θεράποντας ιατρός.

Πιο ειδικά, η διατροφική θεραπεία του ΣΔτ1 οφείλει να υποστηρίζει το παιδί και τον έφηβο ώστε 1) να μην διαταράσσεται η αύξηση του σώματος, 2) να προάγεται μια ισορροπημένη διατροφή χωρίς ακραίες περιοριστικού τύπου συμπεριφορές οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη, την κοινωνική συμπεριφορά και να αυξήσουν το ψυχοσυναισθηματικό stress, 3) να συμβάλλει στη διατήρηση ενός υγιούς για την ηλικία σωματικού βάρους και 4) να επιτυγχάνει μια ισορροπία μεταξύ τροφής και μεταβολικών αναγκών ώστε να γίνεται επαρκής χρήση της ινσουλίνης με αποτέλεσμα να επιτυγχάνεται ο γλυκαιμικός έλεγχος. Ο γλυκαιμικός έλεγχος αναφέρεται σε συγκεκριμένα σάκχαρα-στόχους τα οποία μπορούν να προσαρμόζονται ανάλογα με την ηλικία αλλά και την κατάσταση της υγείας του παιδιού. Ωστόσο, βάσει των οδηγιών του 2018 της ISPAD οι γλυκαιμικοί στόχοι για το σάκχαρο νηστείας είναι 70-130mg/dl, για το μεταγευματικό σάκχαρο (δύο ώρες μετά το γεύμα) 90-180mg/dl και προ ύπνου 80-140mg/dl.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Διατροφή για Παιδιά

Παιδί με Γαστρεντερίτιδα: Τι Διατροφή Πρέπει να Ακολουθήσει

Πλέον είναι αδιαμφισβήτητο ότι η διατροφή αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο στη διαχείριση του σακχάρου. Η διατροφή επηρεάζει τόσο τον άμεσο γλυκαιμικό έλεγχο ανά γεύμα όσο και τη συνολική υγεία του παιδιού/έφηβου μακροπρόθεσμα. Ολόκληρη η οικογένεια χρειάζεται διατροφική εκπαίδευση και υποστήριξη ώστε να μπορεί να διαχειριστεί την αναλογία τροφής-ινσουλίνης με τέτοιο τρόπο ώστε να υπάρχει ο βέλτιστος γλυκαιμικός έλεγχος. Οπωσδήποτε οι υδατάνθρακες δηλαδή τα σιτηρά, βρόμη, κριθάρι, ρύζι, πατάτα, καλαμπόκι, τα φρούτα αλλά και τα λαχανικά είναι οι πρωταγωνιστές της γλυκαιμικής ρύθμισης διότι το άμεσο τελικό προϊόν του μεταβολισμού τους είναι το σάκχαρο δηλαδή η γλυκόζη του αίματος.

Παρόλα αυτά, η επιτυχία στη διαχείριση του σακχάρου είναι πολυσύνθετη και όχι μόνο αποτέλεσμα μέτρησης των υδατανθράκων. Ιδανικά το σάκχαρο θα επηρεαστεί τόσο από την ποσότητα όσο και από την ποιότητα των υδατανθράκων του γεύματος. Αυτό που πιο συχνά αναφέρεται ως γλυκαιμικός δείκτης του τροφίμου δηλαδή η ταχύτητα με την οποία αυξάνεται το σάκχαρο δύο ώρες μετά την κατανάλωση του. Τοποθετώντας το πολύ απλά, μία φέτα ψωμί  των 30g περιέχει ενεργά 15g υδατανθράκων αλλά το αν θα είναι ολικής με σπόρους ή λευκή θα επηρεάσει την ταχύτητα με την οποία θα απορροφηθούν τα 15g υδατάνθρακα επομένως και το σάκχαρο του αίματος. Στην πραγματική ζωή τα γεύματα είναι σύνθετα και επομένως μιλάμε για αλληλεπίδραση διαφορετικών γλυκαιμικών δεικτών. Ακόμη, η εξέλιξη του σακχάρου θα επηρεαστεί άμεσα από την ποιότητα και την ποσότητα πρωτεϊνών και λίπους στο γεύμα.

Ένα πολύ λιπαρό γεύμα θα προκαλέσει μια μετατεθειμένη χρονικά αύξηση σακχάρου γνωστή ως παρατεταμένη υπεργλυκαιμία κάτι το οποίο οφείλεται σε μεταβολικούς και φυσιολογικούς μηχανισμούς της διαδικασίας της πέψης σε συνδυασμό με την ινσουλίνη. Επομένως, μιλάμε για διατροφικά μοτίβα δηλαδή εφαρμογή Μεσογειακής Διατροφής (ΜΔ) με επικέντρωση στην επιλογή διατροφικά πυκνών τροφών και ελαχιστοποίηση των απλών σακχάρων δηλαδή ζάχαρης και των τεχνητών λιπαρών μέσω ύπερ-επεξεργασμένων τροφών και αναψυκτικών. Πυκνές θρεπτικά τροφές σημαίνει τροφές πλούσιες σε θρεπτικά στοιχεία με ανάλογο αντίτιμο σε θερμίδες για τον όγκο τους με ίσως ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα τα λαχανικά τα οποία παίζουν κεντρικό ρόλο στη διατροφική διαχείριση του ΣΔτ1. Η ADA συνοψίζει πολύ εύστοχα τα παραπάνω μέσα από το motto της “make your carbs count”. Φυσικά για να επιτευχθεί το  motto της ADA χρειάζεται συνεχιζόμενη διατροφική υποστήριξη η οποία όμως βασίζεται στη τεράστια συνεισφορά του ίδιου του παιδιού/εφήβου-οικογένειας η οποίοι εμπράκτως σημαίνει επαρκή χρήση των συστημάτων καταγραφής γλυκόζης τα οποία πλέον παρέχουν εύρος δυνατοτήτων κατανόησης της διακύμανσης του ημερήσιου σακχάρου.