Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα & σχέση γονιού-παιδιού

Πολύ συχνά, όταν θέλουμε να περιγράψουμε έναν πολύ στενό, σχεδόν εξαρτητικό δεσμό μεταξύ του παιδιού και του γονιού αντίθετου φύλου αναφερόμαστε σε Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα. Ας δούμε τι ακριβώς είναι αυτός ο όρος, γιατί πήρε το όνομά του από τον Οιδίποδα και πώς αποτυπώνεται στη σχέση μητέρας-γιου.

Ποιος εισήγαγε τον όρο «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα»;

Η ονομασία αποδίδεται στον «πατέρα» της ψυχανάλυσης, Ζίγκμουντ Φρόυντ στο πλαίσιο της ψυχαναλυτικής θεωρίας. Ο Φρόυντ τοποθέτησε χρονικά το σύμπλεγμα στην ηλικία των 3-6 ετών, τότε που το παιδί βιώνει το «φαλλικό στάδιο» της ανάπτυξής του, και το περιγράφει ως μία ασυνείδητη σεξουαλική (και ανεκπλήρωτη) επιθυμία του παιδιού για τον γονιό του αντίθετου φύλου και ένα αίσθημα θυμού και ζήλιας προς τον γονιό του ίδιου φύλου. Η πρώτη αναφορά σ’ αυτή την έννοια έγινε το 1899 στην «Ερμηνεία των Ονείρων» αλλά η φράση Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα καθιερώθηκε το 1910.

Η έμπνευση της ελληνικής μυθολογίας

Το όνομα του Οιδίποδα δεν επιλέχθηκε τυχαία. Ο βασιλιάς της Θήβας, εγκαταλείφθηκε βρέφος από τους γονείς του, τους οποίους δεν γνώρισε ποτέ. Σκότωσε κατά λάθος τον πατέρα του, παντρεύτηκε τη μητέρα του και τελικά κατέληξε να τυφλωθεί. Το πρόσωπό του έγινε η προσωποποίηση της έλξης του γιου προς τη μητέρα.

Το αντίστοιχο σύμπλεγμα για τη σχέση κόρης-πατέρα

Ενώ το Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα εστιάζει στον πολύ στενό δεσμό μητέρας-γιου, το «Σύνδρομο της Ηλέκτρας», που εισήγαγε ο Καρλ Γιουνγκ, μαθητής του Φρόυντ, αναφέρεται στην επιθυμία των κοριτσιών για τον πατέρα και την αντιπαλότητα προς τη μητέρα. Προήλθε από την Ηλέκτρα, κόρη του Αγαμέμνονα και της Κλυταιμνήστρας που αγαπούσε υπερβολικά τον πατέρα της. Όταν εκείνος δολοφονήθηκε από την Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της, Αίγισθο, η Ηλέκτρα, θέλοντας να εκδικηθεί για τον θάνατο του πολυαγαπημένου της μπαμπά, προετοίμασε τον θάνατο της μητέρας της.

Ποιες συμπεριφορές παρουσιάζει ένα παιδί προσκολλημένο στον γονιό αντίθετου φίλου;

• Τον θαυμάζει
• Έχει εμμονή μαζί του
• Τον ζηλεύει
• Είναι κτητικό
• Διεκδικεί διαρκώς την προσοχή του
• Έχει την ασυνείδητη επιθυμία να τον/την παντρευτεί
• Είναι εχθρικό και ανταγωνιστικό με τον άλλο γονιό
• Ζηλεύει όταν ο αγαπημένος του γονιός δείχνει τρυφερότητα στον άλλο γονιό ή όταν ένα άλλο παιδί θέλει την προσοχή του αγαπημένου του γονιού
• Δεν εκδηλώνει τρυφερότητα (με αγκαλιά ή φιλί) στον γονιό του αντίθετου φύλου παρουσία του γονιού του ίδιου φύλου
• Δεν εμπιστεύεται τον γονιό του ίδιου φύλου.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Γονείς

Ψητό κοτόπουλο λεμονάτο με ΒΙΟΛΟΓΙΚΟ ΤΡΑΧΑΝΑ ΜΕ ΛΑΧΑΝΙΚΑ!

Η παγίδα της υπεραπλούστευσης

Πολύ συχνά υπάρχει κατάχρηση του όρου «Οιδιπόδειο Σύμπλεγμα» και τον χρησιμοποιούμε ακόμα και για να περιγράψουμε μια περίοδο που ο γιος έχει απλώς αδυναμία στη μητέρα ή η κόρη στον πατέρα για λόγους όμως δεν σχετίζονται με ένα παθολογικό υπόβαθρο Οιδιπόδειου Συμπλέγματος. Μπορεί, για παράδειγμα, το αγόρι να είναι εχθρικό προς τον πατέρα του και πιο «δεμένο» με τη μητέρα του, γιατί διανύει μία δύσκολη περίοδο εφηβείας ή γιατί είναι θυμωμένο με τον πατέρα του για άλλους λόγους.

Η σύγχρονη προσέγγιση του Οιδιπόδειου Συμπλέγματος

Καθώς η έννοια του «Οιδιπόδειου Συμπλέγματος» είναι συχνά αμφιλεγόμενη, στις μέρες μας αντικαθίσταται από τη «θεωρία της προσκόλλησης», σύμφωνα με την οποία οι συναισθηματικοί δεσμοί που χτίζονται στην παιδική ηλικία αποτελούν πηγή ασφάλειας και σιγουριάς για τα παιδιά. Έτσι, μπορεί να δεθούν με τον έναν γονιό περισσότερο και να εκφράζουν ζήλια προς τον άλλο ως αποτέλεσμα αυτής της πρώιμης προσκόλλησης που σχετίζεται με την αίσθηση σιγουριάς και το ένστικτο της επιβίωσης. Αυτή είναι μια ασφαλής προσκόλληση που απορρέει από τη βαθιά σχέση ασφάλειας που έχουν συνάψει τα παιδιά με τους φροντιστές τους με τις έρευνες να επιβεβαιώνουν αυτά τα συμπεράσματα^*.

Σε κάθε περίπτωση, η διάγνωση μιας παθολογικής σχέσης του παιδιού με τον γονιό αντίθετου φύλου όπως και οι κατευθύνσεις προς την επίλυσή της, πρέπει να είναι έργο μόνο των ειδικών. Γι’ αυτό είμαστε σε επαγρύπνηση για συμπτώματα του παιδιού που μαρτυρούν δυσλειτουργία ή μας ανησυχούν και να αναζητάμε την κατάλληλη καθοδήγηση.