Μοναχικό Παιχνίδι: Γιατί Είναι Σημαντικό για το Παιδί;

ΔΡΑΜΑΤΟΘΕΡΑΠΕΥΤΡΙΑ

Ένα από τα σημαντικά σημάδια ψυχικής ωριμότητας για ένα παιδί είναι η ικανότητα να αποχωρίζεται τη μητέρα του και να μπορεί να παίζει και μόνο του. Με τον τρόπο αυτό, το παιδί δεν θα απελπίζεται με την απουσία της μητέρας του. Η ικανότητα αυτή έχει τις ρίζες της στην ‘καλή’ μητρική φροντίδα τα πρώτα χρόνια της ζωής ενός παιδιού.

Το βρέφος από πολύ νωρίς, μέσα από το παιχνίδι, αρχίζει την επικοινωνία με τη μητέρα του και προσπαθεί να καταλάβει τον κόσμο γύρω του. Για παράδειγμα, ένα βρέφος στους τρεις μήνες ζωής παίρνει στο χέρι του κάποιο παιχνίδι ή ένα κομμάτι ύφασμα και το φέρνει κοντά του κοιτάζοντάς το ή βάζοντάς το στο στόμα, και αυτό είναι το πρώτο βήμα, αναφέρει η παιδοψυχοθεραπεύτρια (Miller, 1992).

Αυτή την ικανότητα όμως πρέπει να την ξεχωρίσουμε από τη δυσκολία των ντροπαλών, μοναχικών παιδιών που δυσκολεύονται να σχετιστούν και να παίξουν με τα άλλα παιδιά ενώ απομονώνονται και είναι εξαρτημένα από τους γονείς τους.

Πώς αναπτύσσεται αυτή η ικανότητα

Η μητέρα που είναι συναισθηματικά διαθέσιμη στο μωρό της το κατανοεί και ανταποκρίνεται αρχικά στις σωματικές του ανάγκες (τροφή, ζεστασιά, καθαριότητα, αγκαλιά) και σιγά-σιγά και στις ψυχικές του ανάγκες, (αγάπη, θαυμασμό, τρυφερότητα). Τότε είναι «αρκετά καλή μητέρα» (good-enough mother) όπως την ονομάζει ο Άγγλος ψυχαναλυτής παιδιών Winnicott(1971), ώστε με τη σταθερότητά της δημιουργεί εμπιστοσύνη και ασφάλεια στο βρέφος της. Ανταποκρίνεται στη χαρά αλλά και στους φόβους του και δίνει το κατάλληλο νόημα σε αυτά που νιώθει το βρέφος. Του δίνει την αίσθηση ότι κάποιος το καταλαβαίνει βαθιά και βάζει σε λόγια τις ανάγκες του. Για παράδειγμα, η μητέρα καταλαβαίνει πότε το μωρό κλαίει από πείνα και του λέει: «πεινάς ε;» και του δίνει γάλα. Ή καταλαβαίνει πότε θέλει αγκαλιά, και το νανουρίζει. Σιγά-σιγά μαθαίνει και αυτό να καταλαβαίνει τι του συμβαίνει. Έτσι αναπτύσσει μία εμπιστοσύνη για τον εαυτό του και για τον κόσμο που είναι η βάση για να μπορεί να αποχωρίζεται τη μητέρα του και να γίνεται ανεξάρτητο. Τότε θα μπορεί να παίζει και μόνο του.

Γιατί είναι σημαντικό το παιδί να μπορεί να παίζει και μόνο του;

Όταν μπορεί να παίζει μόνο του αναπτύσσει μια δυνατή αίσθηση ανεξαρτησίας. Η ανεξαρτησία θα το βοηθήσει να αισθάνεται άνετα και να τα βγάζει πέρα σε οποιαδήποτε κοινωνική κατάσταση, π.χ. μπορεί το πρωί να παίζει μόνο του, το απόγευμα στον παιδότοπο με τα άλλα παιδιά και το βράδυ να κοιμηθεί στο σπίτι ενός φίλου του.
Αναπτύσσει την ικανότητα να συγκεντρώνει την προσοχή του, να βρίσκει λύσεις στο παιχνίδι που έχει επιλέξει και να καλλιεργεί τη φαντασία του και τη δημιουργικότητά του.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει, καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να έχει έναν ενήλικα δίπλα του, κάθε στιγμή για να ικανοποιεί τις ανάγκες του. Αυτό θα το βοηθήσει να παίρνει χαρά και ευχαρίστηση και μόνο του μέσα από το παιχνίδι.
Σιγά-σιγά αναπτύσσει περισσότερη σιγουριά και ασφάλεια για τον εαυτό του όσο περισσότερο τα καταφέρνει μόνο του.
Μέσα από το παιχνίδι, επεξεργάζεται τα συναισθήματά του, όπως την αγάπη, τη ζήλιας, τον ανταγωνισμό, τον θυμό αλλά και τους φόβους του.
Προετοιμάζεται για καλύτερη προσαρμογή στο σχολείο. ´Οταν οι γονείς θα το αφήνουν στο σχολείο, το παιδί δεν θα το νιώθει σαν εγκατάλειψη αλλά σαν καινούργια περιπέτεια. Μέσα στη τάξη θα μπορεί να συγκεντρωθεί στο μάθημα και δεν θα χρειάζεται να πειράζει τους συμμαθητές του, για να μη νιώθει μόνο του.

Πώς θα διευκολύνετε εσείς το παιδί σας

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Παιδιών

Ντροπαλό παιδί: Πώς ενθαρρύνουμε την κοινωνικοποίησή του;

Να ενθαρρύνετε στο παιδί σας το παιχνίδι και όχι το παιχνίδι στα ηλεκτρονικά παιχνίδια ή την παθητική παρακολούθηση τηλεόρασης. Το περιβάλλον που θα δημιουργήσετε, παίζει σημαντικό ρόλο για να αναπτύξει την ικανότητα το παιδί σας να παίζει και μόνο του (Winnicott, 1965).

Αφιερώστε χρόνο να παίξετε μαζί του με αποκλειστικότητα, κλείνοντας το τηλέφωνο και την τηλεόραση, ακολουθώντας όμως τους δικούς του ρυθμούς στο παιχνίδι. Αφού έχετε παίξει αρκετό χρονικό διάστημα μαζί, τότε ενθαρρύνετέ το λέγοντας: «τώρα μπορείς να παίξεις και μόνο σου».
Είναι σημαντικό να εξασφαλίζετε στο παιδί σας ένα περιβάλλον όπου μπορεί να παίζει χωρίς κινδύνους. ´Ετσι θα το αφήνετε με ασφάλεια, ήσυχο στο παιχνίδι του, χωρίς να έχετε αγωνία και να παρεμβαίνετε λέγοντας: «Μη! Πρόσεχε!»
Καλό είναι να το προμηθεύετε με παιχνίδια κι άλλα υλικά που δεν χρειάζεται να είναι ακριβά, για να μπορεί κάποια στιγμή να τα αποσυρμανολογήσει χωρίς φόβο. Αυτό θα δώσει μια αίσθηση ασφάλειας στην εξερεύνηση και στη γνωριμία του με τον κόσμο.
Επιτρέψτε στο παιδί σας την ακαταστασία όταν παίζει, έτσι ώστε να μη χρειάζεται να το διορθώνετε και να του κάνετε παρατηρήσεις. Τα παιδιά χρειάζονται έναν «χώρο» δικό τους, μια γωνιά του σπιτιού, για να παίζουν και να αναπτύσσουν απερίσπαστα τη φαντασία τους, όπως δείχνουν οι έρευνες (Liempd and Leseman, 2020).
Οταν είστε απασχολημένοι, είναι ανακούφιση να μπορεί το παιδί σας να παίζει και μόνο του για λίγη ώρα για να μπορείτε και εσείς να ασχολείστε με τα ενδιαφέροντά σας.

Το παιχνίδι είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση για το παιδί και η προσπάθεια για να ανακαλύψει τον κόσμο μέσα από αυτό είναι συγκινητική, υπογραμμίζει η παιδοψυχοθεραπεύτρια (Steiner, 1992). Και βέβαια, όταν το παιδί μπορεί να παίζει και μόνο του, η αξία γίνεται ανυπολόγιστη για την συναισθηματική του και ψυχική του ανάπτυξη.

Βιβλιογραφία

Liempd, H. and Leseman, P.( 2020). Do spatial characteristics influence behavior and development in early childhood education and care?In Journal of Environmental Psychology, volume 67.
Miller, L. (1992) Understanding your baby (Understanding your Child, the Tavistock Clinic Series), Jessica Kingsley Publishers: London.
Steiner, D. (1992) . Understanding your 1 year–old. The Tavistock Clinic, Rosendale Press.
Winnicott, W. D. (1971). Playing and Reality, Ελλ. Εκδ. Το παιδί, το παιχνίδι και η πραγματικότητα, μετ. (Γ. Κωστόπουλος), Καστανιώτης, Αθήνα 1980.
Winnicott, W. D. (1965 ). The Maturational Process and the Facilitating Environment, Ελλ. Εκδ. Διαδικασίες ωρίμανσης και διευκολυντικό περιβάλλον, μετ.(Θ. Χατζόπουλος), Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, (2003).