Απογαλακτισμός και η εισαγωγή στερεών τροφών

Έχει διαπιστωθεί πως η προσωπικότητα του μωρού αρχίζει να αναπτύσσεται και να φανερώνεται από την αρχή της σχέσης του με το στήθος της μητέρας ή το μπιμπερό. Όταν έρχεται το επόμενο μεγάλο βήμα, και το παιδί περνάει για πρώτη φορά στη στερεά τροφή, μια νέα σειρά συναισθημάτων και αντιδράσεων έρχεται στο προσκήνιο.

Η ώρα του απογαλακτισμού

Το ερώτημα πότε να εισάγετε τη στερεά τροφή προκαλεί πολλές συζητήσεις και μπορεί να είναι ένα συναισθηματικό ζήτημα, ακόμα και πριν ξεκινήσει η διαδικασία αυτή. Οι γονείς συχνά αγωνιούν για το πότε πρέπει να ξεκινήσουν την εισαγωγή στερεών τροφών. Συγκεκριμένα, προβληματίζονται για το αν θα πρέπει αυτή η μετάβαση να γίνει πριν ή μετά το πρώτο εξάμηνο.

Είναι σαφές ότι το ερώτημα δεν είναι μόνο πότε ένα μωρό είναι σωματικά έτοιμο, αλλά και πότε είναι συναισθηματικά έτοιμο – χωρίς να παραβλέπουμε και το πότε η μητέρα του είναι έτοιμη! Ο ψυχαναλυτής παιδιών Winnicott (1964a) υποστήριξε πως όταν ο θηλασμός εξελιχθεί ικανοποιητικά είτε αυτός γίνεται με το στήθος είτε με το μπιμπερό, θα αποτελέσει τη βάση για έναν ομαλό απογαλακτισμό.

Μερικές φορές οι ανησυχίες σχετικά με τον απογαλακτισμό εμφανίζονται κρυμμένες πίσω από ανησυχίες για το τι ακριβώς πρέπει να δώσετε στο μωρό σας, αυξημένες ανησυχίες για την υγιεινή ή τα λεπτομερή συστατικά κάθε φαγητού που του ετοιμάζετε. Η απομάκρυνση από το γάλα ως μοναδική πηγή κάλυψης των διατροφικών αναγκών του μωρού σας συχνά φαίνεται να φέρνει ερωτήματα και φόβους για το αν οι υπόλοιπες τροφές, εκτός του γάλατος, είναι ασφαλείς.

Επίσης, νιώθετε ότι η σωματική απομάκρυνση σιγά-σιγά από εσάς τη μαμά, σημαίνει  ότι το παιδί σας θα εκτεθεί σε κινδύνους από τους οποίους δεν θα μπορείτε να το προστατεύσετε, όπως όταν ήταν βρέφος που ήταν στην αγκαλιά σας.

Ο πρώτος ψυχικός αποχωρισμός από τη μητέρα

Όπως και με όλες τις νέες εξελίξεις στη ζωή, ο απογαλακτισμός φέρνει χαρές και λύπες. Η λέξη “απογαλακτισμός” σηματοδοτεί νοήματα όπως  «να συνηθίσει το μωρό να…» όσο και «να το ενθαρρύνετε μακριά από…». Αυτές οι εκφράσεις υπογραμμίζουν τα κέρδη και τις απώλειες που ξεκινούν με την εισαγωγή στη στερεά τροφή. Όταν επιχειρούμε κάτι καινούργιο, αφήνουμε κάτι πίσω μας, και έτσι η σχέση μεταξύ μαμάς και παιδιού δεν είναι πια όπως ήταν πριν, και αυτό αναπόφευκτα θα προκαλέσει έντονα συναισθήματα για την ανάπτυξη και τον αποχωρισμό.

Οι περισσότερες μητέρες παίρνουν οι ίδιες την πρωτοβουλία για τη διαδικασία του απογαλακτισμού, ενώ  κάποιες βιώνουν τον απογαλακτισμό σαν μια μεγάλη απώλεια και όχι σαν μια φυσική διαδικασία ανάπτυξης του παιδιού. Ο απογαλακτισμός είναι ο προάγγελος της ανάπτυξης και χρειάζεται να αντέξουν αυτή την αλλαγή μητέρα και βρέφος.

Δημιουργώντας μία απόσταση

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Νηπίων

Ο Ρόλος του Παιχνιδιού στην Ανάπτυξη του Παιδιού

Το μωρό δεν θηλάζει και δεν τροφοδοτείται μέσα από το στήθος πλέον αποκλειστικά, ενώ βρίσκεται σε μια ζεστή αγκαλιά. Αρχίζει και δέχεται σιγά σιγά την τροφή από μία λίγο μεγαλύτερη απόσταση, για παράδειγμα ενώ κάθεται στο καρεκλάκι του. Αυτή είναι μια σημαντική αλλαγή και για τη μητέρα και για το μωρό αλλά είναι και μια συναρπαστική στιγμή. Μπορεί να γίνει και η πρώτη ευκαιρία για τον πατέρα ή για τα μεγαλύτερα αδέλφια του μωρού να συμμετέχουν στα γεύματά του και να είναι αυτοί που θα το ταΐσουν.

Το κάθε μωρό αντιδρά με τον δικό του τρόπο σε αυτόν τον ΄περίεργο΄ νέο κόσμο. Και βέβαια η λύπη, η θλίψη και η απώλεια συχνά συνυπάρχουν με συναισθήματα ανακούφισης, ευχαρίστησης και υπερηφάνειας σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο. Τώρα που υπάρχει λίγη περισσότερη απόσταση κατά τη διάρκεια του φαγητού, αρχίζετε να μοιράζεστε αυτή την εμπειρία με το μωρό σας με έναν νέο τρόπο. Υπάρχει μια νέα διάσταση στη διαδικασία, ένα κουτάλι που χρησιμοποιείτε τόσο εσείς ως ενήλικες όσο τώρα  και το μωρό σας και νέες ανακαλύψεις για το τι μπορεί να του αρέσει και τι όχι.

Ένας νέος χώρος δημιουργείται ανάμεσα σας, όπου βιώνετε μαζί το φαγητό να έρχεται και το φαγητό να φεύγει συνοδεύοντας έναν ολόκληρο κόσμο πιο πλούσιας επικοινωνίας και συναισθημάτων,  άλλες φορές ευχαρίστησης και ευγνωμοσύνης και άλλες φορές αντίδρασης και διεκδίκησης στο τάισμα, που έχει επικρατήσει να αναφέρεται σαν η ΄μάχη του κουταλιού΄.

Το πέρασμα στην ανεξαρτησία

Ο απογαλακτισμός και η εισαγωγή σε στερεά φαγητά απομακρύνουν σωματικά το μωρό από τη μητέρα και οδηγούν σταδιακά το βρέφος στην ανεξαρτησία.  Η σωματική αμεσότητα της θηλής της μητέρας με τα χείλη του βρέφους δίνει τη θέση της στο κουτάλι, που έχει χαρακτηριστικά ´μεταβατικού αντικειμένου´. Είναι ένα αντικείμενο που κατά τη διάρκεια του ταΐσματος και οι δύο το βλέπουν ταυτόχρονα από μια απόσταση, σαν ένας ‘τρίτος’ που μεσολαβεί ανάμεσά τους. Είναι ένα νέο στοιχείο που αντιπροσωπεύει έναν σύνδεσμο με την μητέρα και την ίδια στιγμή έναν τρόπο για να αποκοπεί από αυτή.

Σιγά-σιγά, το κουτάλι από τα χέρια της μητέρας, σαν μια προέκτασή της, θα καταλήξει στα χέρια του βρέφους που θα αποκτήσει τον απόλυτο έλεγχό του και θα γίνει ένα σύμβολο του δημιουργικού του εαυτού (creative agency), όπως τονίζει η ψυχαναλύτρια παιδιών Daws (1997). Το κουτάλι γίνεται επίσης ένα εργαλείο που θα διευκολύνει τις σχέσεις του βρέφους με οποιοδήποτε άλλο μέλος της οικογένειας θα το ταΐσει με αυτό.

Το πέρασμα του παιδιού από την παθητική θέση να ταΐζεται με το κουτάλι, στην ενεργητική θέση να τρώει μόνο του με το κουτάλι είναι μια σημαντική συνέχεια της διαδικασίας του απογαλακτισμού, η οποία σηματοδοτεί  τη μετάβαση από την εξάρτηση στην ανεξαρτησία.

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

Βιβλιογραφία

1. Daws, D. (1997). The perils of intimacy: closeness and distance in feeding and weaning. In Journal of Child Psychotherapy, 23, (2), 179-199.
   Winnicot, D. W. (1964a). The child, the family and the outside word. Harmondsworth: Penguing Books. Ελλ. Μετάφραση, Το παιδί η οικογένεια και ο εξωτερικός του κόσμος. Αθήνα. Εκδόσεις Καστανιώτη (1976).