Παιδαγωγικές Μέθοδοι που Επηρέασαν τη Προσχολική Αγωγή

Montessori – Reggio Emilia – Waldorf

Κάθε παιδί είναι διαφορετικό, κάθε οικογένεια είναι διαφορετική και υπάρχουν αντίστοιχα διαφορετικές παιδαγωγικές προσεγγίσεις για να επιλέξει κανείς αυτή που ταιριάζει στις ανάγκες και τα ενδιαφέροντα του. Σε αυτό το άρθρο, ρίχνουμε μια ματιά σε τρεις παιδαγωγικές προσεγγίσεις που εστιάζουν στην ολιστική εκπαίδευση των παιδιών και έχουν επηρεάσει την προσχολική εκπαίδευση και αγωγή.

Η μέθοδος Montessori

Η μέθοδος Montessori αναπτύχθηκε από τη Μαρία Μοντεσσόρι το 1907. Πρόκειται για μια παιδοκεντρική φιλοσοφία κατά την οποία οι παιδαγωγοί υποστηρίζουν και καθοδηγούν τα παιδιά προετοιμάζοντας το περιβάλλον. Η Μοντεσσόρι έλεγε ότι «Η εργασία του παιδιού είναι το παιχνίδι» και αυτό υποστηρίζεται από όσους επιλέγουν αυτή τη μέθοδο.

Η μέθοδος Montessori επικεντρώνεται σε ακαδημαϊκά επιτεύγματα. Αυτό όμως που την κάνει να διαφέρει από δασκαλοκεντρικές προσεγγίσεις, είναι η βασική ιδέα της ότι τα παιδιά μαθαίνουν στον δικό τους ρυθμό.

Σε ένα μοντεσσοριανό περιβάλλον ενθαρρύνεται η συνύπαρξη διαφορετικών ηλικιακών ομάδων παιδιών. Έτσι, τα μεγαλύτερα παιδιά έχουν τη δυνατότητα να λειτουργήσουν ως παραδείγματα για τα μικρότερα παιδιά και τα μικρότερα ενθαρρύνονται να μαθαίνουν από τα μεγαλύτερα.

Επιπλέον, τα παιδιά περνούν χρόνο σε δραστηριότητες σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους. Το υλικό που χρησιμοποιείται για τις δραστηριότητες, γνωστό ως μοντεσσοριανό υλικό, παρουσιάζεται από τους/τις παιδαγωγούς και έχει σαφείς στόχους και σχεδιασμό, ώστε να απομονώνει έννοιες και να καθοδηγεί το παιδί προς την αποτελεσματική μάθηση.

Tα παιδιά που διαπαιδαγωγούνται σε μοντεσσοριανά περιβάλλοντα, αποκτούν δεξιότητες αυτονομίας, σύμφωνα με την ηλικία τους.

Η προσέγγιση Waldorf

O Rudolf Steiner, εμπνεύστηκε την προσέγγιση των σχολείων Waldorf το 1919. Σύμφωνα με τον ίδιο: «Η παιδαγωγική των σχολείων Waldorf δεν είναι ένα παιδαγωγικό σύστημα, αλλά τέχνη! Η τέχνη του να ξυπνάς αυτό που ήδη υπάρχει μέσα σε ένα ανθρώπινο ον».

Η εκπαιδευτική αυτή μέθοδος βασίζεται στο παιχνίδι και στις οργανωμένες ρουτίνες, όπως η κηπουρική και το μαγείρεμα. Επιπλέον, δίνεται έμφαση στη δημιουργική μάθηση και στις εικαστικές δραστηριότητες. H παιδαγωγική Waldorf έχει αναγνωρίσει την ανάγκη των παιδιών όλων των ηλικιών για ελεύθερο παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, σε καθημερινή βάση. Λέγεται ότι έθεσε τις βάσεις για την παιδαγωγική των σχολείων δάσους. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά σε παιδαγωγικά περιβάλλοντα εμπνευσμένα από την προσέγγιση αυτή, περνούν πολύ χρόνο σε εξωτερικά περιβάλλοντα.

Στις τάξεις τους, απασχολούνται με φυσικό υλικό και ξύλινα παιχνίδια και αποφεύγεται η χρήση ψηφιακών εργαλείων εκπαίδευσης και οθονών. Τα παιδιά συνεργάζονται σε ομάδες με δραστηριότητες οι οποίες έχουν στόχο την ανάπτυξη της φαντασίας και της δημιουργικότητας. Τα υλικά της τάξης προετοιμάζονται από τα ίδια τα παιδιά, ανάλογα με την ηλικία τους, και οι παιδαγωγοί λειτουργούν υποστηρικτικά.

Η προσέγγιση βασίζεται στην Ανθρωποσοφία: την πίστη ότι ο άνθρωπος, μέσω της πνευματικής του ανάπτυξης, έχει τη γνώση να μετατρέψει τον εαυτό του και τον κόσμο.

Τα παιδιά που διαπαιδαγωγούνται σε περιβάλλοντα επηρεασμένα από την παιδαγωγική Waldorf μαθαίνουν πώς να σκέφτονται και όχι τι να σκέφτονται. Αναπτύσσονται ολιστικά και δίνεται έμφαση στην ανάπτυξη της περιέργειας και της προσωπικής πυξίδας που θα τα οδηγήσει να αναπτύξουν το δυναμικό τους και την αίσθηση του εαυτού τους.

Η προσέγγιση Reggio Emilia

H παιδαγωγική προσέγγιση Reggio Emilia αναπτύχθηκε το 1945, αμέσως μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο από τον Loris Malaguzzi και γονείς στην επαρχία Reggio Emilia της Ιταλίας. Η συγκεκριμένη προσέγγιση ενθαρρύνει τα παιδιά να χρησιμοποιούν τη δύναμή τους να σκέφτονται με κάθε εκφραστική, επικοινωνιακή και γνωστική γλώσσα που διαθέτουν. Σε χώρους διαπαιδαγώγησης που η προσέγγιση Reggio Εmilia έχει επηρεάσει την οργάνωσή τους, επικρατεί η εικόνα του παιδιού ως δυνατό, ικανό και μοναδικό.

Η ημέρα σχεδιάζεται με βασικό στόχο την ενθάρρυνση των παιδιών να εξερευνούν τον κόσμο γύρω τους. Οι δραστηριότητες βασίζονται στα ενδιαφέροντα των παιδιών, με τους/τις παιδαγωγούς να υποστηρίζουν με επιπλέον υλικό ή προκλήσεις για όσο το ενδιαφέρον παραμένει ζωντανό. Συχνά, οι παιδαγωγοί καταγράφουν όσα κάνουν τα παιδιά με φωτογραφίες, βίντεο, γραπτές παρατηρήσεις.

Τα παιδιά περνούν χρόνο σε ομαδικές δραστηριότητες και projects σύμφωνα με τα ενδιαφέροντά τους και το υλικό που τους παρέχεται προετοιμάζεται από τους/τις παιδαγωγούς, οι οποίοι/ες συνεργάζονται με τα παιδιά καθώς το χρησιμοποιούν.

Η συνεργασία και η δημιουργία κοινότητας είναι σημαντικό κομμάτι της παιδαγωγικής αυτής, γι’ αυτό η συνεργασία των γονέων στη σχολική καθημερινότητα θεωρείται απαραίτητη και ενθαρρύνεται.

Tα παιδιά που διαπαιδαγωγούνται σε περιβάλλοντα επηρεασμένα από την παιδαγωγική Reggio Emilia αποκτούν δεξιότητες ενεργών πολιτών που γνωρίζουν πώς να συνεργάζονται και να επιλύουν προβλήματα. Συνήθως, δεν ακολουθείται κάποιο προκατασκευασμένο πρόγραμμα σπουδών αλλά τα παιδιά και οι παιδαγωγοί συνεργάζονται σε θέματα που προκύπτουν από τα ενδιαφέροντα των παιδιών και την καθημερινότητα, δίνοντας ευκαιρίες αναζήτησης και παρατήρησης.

Οι παιδαγωγικές φιλοσοφίες που αναφέρονται έχουν επηρεάσει την εκπαίδευση στην πρώιμη και προσχολική παιδική ηλικία και δεν αποτελούν τις μόνες φιλοσοφίες που έχουν δώσει στοιχεία τους στο εκπαιδευτικό σύστημα και τον τρόπο οργάνωσης των βρεφονηπιακών, παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων στη χώρα μας. Η επιλογή της παιδαγωγικής προσέγγισης που επιθυμεί κανείς να ακολουθήσει είναι δύσκολη απόφαση και μπορεί να πάρει αρκετό καιρό και δοκιμές μέχρι να βρει κανείς αυτό που του ταιριάζει και είναι διαθέσιμο στην περιοχή του. Η εκπαίδευση των παιδαγωγών στη χώρα μας είναι συστηματική και λεπτομερής. Συζητώντας τα ενδιαφέροντά σας με τους/τις παιδαγωγούς του σχολείου που συνεργάζεστε, και συμμετέχοντας στη δημιουργία κλίματος συνεργασίας μαζί τους, έχετε τα εργαλεία που χρειάζεστε για να υποστηρίξετε με τους καλύτερους τρόπους την αρχική εκπαίδευση των παιδιών σας.

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Νηπίων

Ντροπαλά Παιδιά: Αυτοπεποίθηση & Κοινωνικότητα στην Προσχολική Ηλικία