Σχολική άρνηση: Συμπτώματα, αιτίες & συμβουλές αντιμετώπισης

Μήπως το παιδί σας παραπονιέται για πόνο στο στομάχι ή πονοκέφαλο το πρωί πριν πάει στο σχολείο; Και όταν τελικά μείνει στο σπίτι, υποχωρούν αυτά τα συμπτώματα και επανεμφανίζονται το επόμενο πρωί; Μήπως κάνει tantrums κάθε φορά που πρόκειται να σας αποχωριστεί, για να πάει στο σχολείο;

Εάν ναι και αφού πρώτα έχει ελεγχθεί από παιδίατρο ότι δεν υπάρχει κάποια παθολογική αιτία, τότε είναι πολύ πιθανό το παιδί σας να έχει σχολική φοβία ή αλλιώς σχολική άρνηση. Τα παιδιά με σχολική άρνηση εμφανίζουν δυσκολίες στο να πάνε ή να παραμείνουν στο σχολείο συνήθως λόγω κάποιου είδους άγχους. Η σχολική άρνηση διαφέρει από την αδικαιολόγητη απουσία. Τα παιδιά με αδικαιολόγητες απουσίες είναι συνήθως περισσότερο αδιάφορα με τη σχολική μάθηση, δεν τους αρέσουν οι αρχές και πολύ συχνά έχουν προβλήματα συμπεριφοράς. Συχνά οι γονείς τους δεν γνωρίζουν ότι απουσιάζουν από το σχολείο παραπλανώντας τους με την συμπεριφορά τους. Αντίθετα, τα παιδιά με σχολική άρνηση συμπεριφέρονται γενικά με καλούς τρόπους και επιδεικνύουν συμμόρφωση, εκτός από αυτήν τη συγκεκριμένη περίσταση. Επιπλέον, οι γονείς τους γνωρίζουν πότε το παιδί δεν πάει στο σχολείο.

Περίπου το 2% έως 5% όλων των παιδιών σχολικής ηλικίας έχει σχολική άρνηση. Παρουσιάζεται τόσο  μεταξύ αγοριών όσο και κοριτσιών. Παρ’ όλο που η άρνηση του σχολείου εμφανίζεται σε όλες τις ηλικίες, είναι πιο συχνή σε παιδιά ηλικίας 5 έως 6 και 10 έως 11 ετών. Όσο περισσότερο ένα παιδί είναι εκτός σχολείου, τόσο πιο δύσκολο είναι να επιστρέψει.

Συμπτώματα σχολικής άρνησης

• συχνές σωματικές ενοχλήσεις όπως στομαχόπονος, ναυτία, διάρροια, εξάντληση ή πονοκέφαλος που δεν οφείλονται σε παθολογικά αίτια
• ξεσπάσματα θυμού, πανικός ή προσκόλληση, όταν πρόκειται να αποχωριστεί τον γονέα ή κάποιον που το φροντίζει
• φόβος για το σκοτάδι ή να μείνει μόνο του σ’ ένα δωμάτιο
• δυσκολία στον ύπνο
• υπερβολικός φόβος για τα ζώα, τα τέρατα κ.α.
• επίμονη ανησυχία κυρίως για την ασφάλεια των μελών της οικογένειάς του ή τη δική του

Αιτίες σχολικής άρνησης

Σπάνια υπάρχει μία αιτία άρνησης σχολείου. Μπορεί να συνδέεται με το άγχος του αποχωρισμού, τις ανησυχίες για έξοδο από το σπίτι, μια φοβία, κατάθλιψη, μαθησιακές δυσκολίες ή κοινωνικά προβλήματα στο σχολείο.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Παιδιών

Τρύπημα αυτιών σε παιδί: όλα όσα θέλετε να γνωρίζετε

Η άρνηση του σχολείου μπορεί να ξεκινήσει σταδιακά ή να συμβεί ξαφνικά. Μπορεί να συμβεί ταυτόχρονα ή μετά από:

• στρεσογόνα γεγονότα στο σπίτι, στο σχολείο ή με συνομήλικους (π.χ απώλεια προσφιλούς προσώπου)
• οικογενειακούς καβγάδες ή διαζύγιο
• μαθησιακές δυσκολίες
• έναρξη ή αλλαγή σχολείου
• μετακόμιση
• εκφοβισμό
• προβλήματα με έναν δάσκαλο
• παρατεταμένη απουσία από το σχολείο λόγω ασθένειας
• έναν υπερπροστατευτικό γονέα που του ενισχύει την ιδέα ότι το να είναι μακριά του μπορεί να είναι επικίνδυνο

Τι μπορείτε να κάνετε

• Μείνετε ήρεμοι. Εάν το παιδί σας δει ότι ανησυχείτε, έχετε άγχος ή απογοήτευση, μπορεί να επιδεινωθεί το άγχος του. Παραμένοντας ήρεμοι, διαμορφώνετε έναν θετικό τρόπο αντιμετώπισης της κατάστασης.
• Δείξτε στο παιδί σας ότι το καταλαβαίνετε. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να του πείτε: «Μπορώ να καταλάβω ότι ανησυχείς για το σχολείο. Ξέρω ότι είναι δύσκολο, αλλά πρέπει να φύγεις. Ο δάσκαλός σου και εγώ θα σε βοηθήσουμε και θα πάνε όλα καλά».
• Χρησιμοποιήστε σαφείς, ήρεμες δηλώσεις για να ενημερώσετε το παιδί σας ότι περιμένετε να πάει στο σχολείο. Πείτε «όταν» και όχι «εάν». Για παράδειγμα, μπορείτε να πείτε «Όταν θα πας αύριο στο σχολείο…” αντί «Αν πας αύριο στο σχολείο …».
• Δείξτε ότι πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να πάει στο σχολείο επικοινωνώντας θετικά και ενθαρρυντικά μηνύματα. Για παράδειγμα: «Δείχνεις πόσο γενναίος είσαι που πηγαίνεις στο σχολείο ενώ..». Κάτι τέτοιο θα ενισχύσει την αυτοπεποίθηση του παιδιού σας.
• Χρησιμοποιήστε άμεσες δηλώσεις που δεν δίνουν στο παιδί σας την ευκαιρία να πει «Όχι!». Για παράδειγμα, «Ήρθε η ώρα να σηκωθείς από το κρεβάτι».
• Συζητήστε μαζί του για το τι θα μπορούσε να γίνει, για να το βοηθήσετε να αισθανθεί ασφάλεια και άνεση στο σχολείο. Χρησιμοποιήστε την προσέγγιση επίλυσης προβλημάτων ζητώντας του να την καταγράψει σε χαρτί. Δηλαδή, βοηθήστε το να αναγνωρίσει ποιο είναι το πρόβλημα, σκεφτείτε και προτείνετε λύσεις ιδεών μεταξύ σας και επιλέξτε την καλύτερη λύση για εφαρμογή. Έτσι θα αισθανθεί ότι είναι στον έλεγχό του, θα ενισχυθεί η αυτοπεποίθησή του και θα μάθει να εφαρμόζει και την εν λόγω τεχνική και σε άλλα προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίσει μελλοντικά.
• Συζητήστε το με το δάσκαλό του και ζητήστε του να είναι πιο ενθαρρυντικός μαζί του.
• Επιλύστε οποιοδήποτε οικογενειακό πρόβλημα με βοήθεια ειδικού, αν δεν μπορείτε μόνοι σας.
• Ζητήστε βοήθεια από παιδοψυχολόγο ή παιδοψυχίατρο. Η ψυχοθεραπεία γνωστικής συμπεριφορικής προσέγγισης (CBT) θεωρείται θεραπεία εκλογής βάσει μελετών και βοηθά το παιδί σας να μάθει δεξιότητες, για να αντιμετωπίσει το άγχος για το σχολείο. Αυτές οι δεξιότητες περιλαμβάνουν εκπαίδευση στη χαλάρωση, εκμάθηση κοινωνικών δεξιοτήτων και εκπαίδευση στον λειτουργικό τρόπο σκέψης.

Η σχολική άρνηση είναι μια πρόκληση για τα παιδιά, τις οικογένειες και το προσωπικό του σχολείου. Η αποτυχία φοίτησης στο σχολείο έχει σημαντικές βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην κοινωνική, συναισθηματική και γνωστική ανάπτυξη των παιδιών. Είναι σημαντικό για τα παιδιά να επιστρέψουν στο σχολείο το συντομότερο δυνατό. Εάν συνεχίσουν να το αποφεύγουν, το άγχος τους για το σχολείο πιθανότατα θα επιδεινωθεί και ένας νέος κύκλος προβλημάτων θα δημιουργηθεί.