Παιδιά με δυσλεξία: Όλα όσα Πρέπει να Γνωρίζετε

ΠΑΙΔΑΓΩΓΟΣ

Παιδιά με δυσλεξία

Η πιο κοινή μαθησιακή δυσκολία είναι η δυσλεξία. Είναι πολύ συνηθισμένο σε μια τάξη να υπάρχουν ένα ή και περισσότερα παιδιά με δυσλεξία. Τι ακριβώς όμως είναι η δυσλεξία; Παρακάτω θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια συνοπτική αναφορά στα βασικότερα στοιχεία αυτής της μαθησιακής δυσκολίας. Σε γενικές γραμμές, ένα παιδί με μαθησιακές δυσκολίες δυσκολεύεται να επεξεργαστεί λέξεις ή αριθμούς. Υπάρχουν διάφορα είδη μαθησιακών δυσκολιών και η δυσλεξία είναι ο όρος που χρησιμοποιείται όταν κάποιος δυσκολεύεται να μάθει κυρίως να διαβάζει, παρ’ όλο που το επιθυμεί, και είναι αρκετά ευφυής για να το κάνει.

Τι προκαλεί τη δυσλεξία;

Η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια. Είναι μια πάθηση με την οποία γεννιέται κάποιος και συχνά σχετίζεται με κληρονομικότητα. Τα άτομα με δυσλεξία δεν υστερούν σε νοημοσύνη ούτε είναι «τεμπέληδες». Οι περισσότεροι έχουν μέση ή άνω του μέσου όρου νοημοσύνη και εργάζονται πολύ σκληρά, για να ξεπεράσουν τις δυσκολίες τους.

Έρευνες έχουν δείξει ότι η δυσλεξία προκύπτει λόγω μιας διαφοράς στον τρόπο με τον οποίο ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις πληροφορίες. Εικόνες του εγκεφάλου δείχνουν ότι όταν τα άτομα με δυσλεξία διαβάζουν, χρησιμοποιούν διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου από τα άτομα χωρίς δυσλεξία. Αυτές οι εικόνες δείχνουν επίσης ότι ο εγκέφαλος των ατόμων με δυσλεξία δεν λειτουργεί αποτελεσματικά κατά την ανάγνωση. Γι’ αυτό τον λόγο, το διάβασμα μοιάζει με τόσο αργή και δύσκολη διαδικασία.

Τι συμβαίνει στη δυσλεξία;

Τα περισσότερα παιδιά αρχίζουν να μαθαίνουν να διαβάζουν μαθαίνοντας πώς οι ήχοι ομιλίας συνθέτουν λέξεις (φωνημική ενημερότητα) ενώ στη συνέχεια συνδέουν αυτούς τους ήχους με γράμματα του αλφαβήτου (φωνήματα). Στη συνέχεια, μαθαίνουν πώς να συνδυάζουν αυτούς τους ήχους σε λέξεις και τελικά μπορούν να αναγνωρίσουν λέξεις που έχουν δει πολλές φορές στο παρελθόν.

Το διάβασμα μοιάζει λίγο με το ποδήλατο, απαιτεί να κάνεις πολλά πράγματα ταυτόχρονα με ακριβή συγχρονισμό. Με την εξάσκηση, οι τυπικοί αναγνώστες μαθαίνουν σταδιακά να διαβάζουν λέξεις αυτόματα, ώστε να μπορούν να εστιάσουν τη διανοητική τους ενέργεια στην κατανόηση και στη μνήμη όσων έχουν διαβάσει.

Τα παιδιά με δυσλεξία, ωστόσο, παρουσιάζουν δυσκολίες με τη φωνημική ενημερότητα (γράμματα) και τη φωνολογική (συλλαβές). Έτσι η ανάγνωση δεν γίνεται αυτόματη και παραμένει αργή και επίπονη. Όταν ένα παιδί δυσκολεύεται με αυτά τα αρχικά βήματα στην ανάγνωση, η κατανόηση είναι βέβαιο ότι θα υστερεί και είναι πιθανό να ακολουθήσει και η απογοήτευση του παιδιού.

Ποια είναι τα σημάδια της δυσλεξίας;

Σε παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας, ορισμένα σημάδια δυσλεξίας μπορεί να περιλαμβάνουν καθυστέρηση στην ομιλία και δυσκολία:

στην προφορά και χρήση μεγάλων λέξεων
στην εκμάθηση ακολουθιών όπως, του αλφαβήτου, των ημερών της εβδομάδας, των χρωμάτων, των σχημάτων και των αριθμών
στην εκμάθηση ονομάτων και ήχων γραμμάτων
στο να αναγνωρίζει και να γράφει το όνομά του
στην αναγνώριση συλλαβών και ήχων σε λέξεις
στην ανάγνωση και ορθογραφία λέξεων
στη λεπτή κινητικότητα

Τα μεγαλύτερα παιδιά, οι έφηβοι και οι ενήλικες μπορεί να έχουν τα παραπάνω σημάδια δυσλεξίας και πιθανότατα να:

διαβάζουν και να συλλαβίζουν αρκετά κάτω από το μέσο επίπεδο
αποφεύγουν την ανάγνωση και τη γραφή
χρειάζονται περισσότερο χρόνο σε εργασίες και τεστ με ανάγνωση και γραφή
δυσκολεύονται πολύ στην εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας

Πώς γίνεται η διάγνωση της δυσλεξίας;

Η δυσλεξία συνήθως ανακαλύπτεται κατά τη διάρκεια του δημοτικού σχολείου. Σε ορισμένες περιπτώσεις, δεν γίνεται εμφανής μέχρι να μεγαλώσει ένα παιδί και να χρειάζεται να διαβάσει και να κατανοήσει μεγαλύτερα και περίπλοκα κείμενα. Επίσης τα συνεχιζόμενα προβλήματα με την ανάγνωση και την ορθογραφία μπορεί να είναι σημάδια ότι ένας ευφυής έφηβος έχει δυσλεξία.

Η δυσλεξία μπορεί να διαγνωστεί επίσημα μόνο μέσω μιας ολοκληρωμένης αξιολόγησης από τη διεπιστημονική ομάδα του ΚΕΔΑΣΥ (Κέντρο Διάγνωσης Αξιολόγησης Συμβουλευτικής και Υποστήριξης) Οι ειδικοί παιδαγωγοί, οι δάσκαλοι της τάξης, οι λογοθεραπευτές και άλλοι ειδικοί συχνά γνωρίζουν τα σημάδια της δυσλεξίας και μπορούν να καθοδηγήσουν τις οικογένειες στην κατάλληλη βοήθεια.

Είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως η καθυστέρηση της παροχής βοήθειας σε παιδιά με δυσλεξία μπορεί να δημιουργήσει μεγαλύτερο πρόβλημα στις σχολικές επιδόσεις και πτώση της αυτοεκτίμησης. Επομένως, πρέπει να κινηθείτε γρήγορα αναγνωρίζοντας τα σημάδια της δυσλεξίας νωρίς στο δημοτικό σχολείο ώστε να ξεκινήσετε άμεσα εξειδικευμένη παρέμβαση.

Ευτυχώς, με την κατάλληλη βοήθεια, τα περισσότερα παιδιά με δυσλεξία είναι σε θέση να μάθουν να διαβάζουν και να αναπτύξουν στρατηγικές που τους επιτρέπουν να παραμείνουν σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο στη γενική τάξη (τυπική εκπαίδευση).

Τι άλλο πρέπει να γνωρίζετε;

Τα παιδιά με δυσλεξία μπορεί να αισθάνονται ότι δεν είναι τόσο έξυπνα όσο οι συνομήλικοί τους, επειδή είναι δύσκολο να συμβαδίσουν μαθησιακά μαζί τους. Καθώς περνούν στο δημοτικό σχολείο, τα προβλήματα μπορεί να επιδεινωθούν αφού η ανάγνωση γίνεται πιο σημαντική για τη μάθηση. Ως αποτέλεσμα, τα παιδιά μπορεί να χάσουν το ενδιαφέρον τους για το σχολείο.

Τα παιδιά που δυσκολεύονται συχνά, αποφεύγουν να διαβάζουν γιατί τους είναι δύσκολο ή αγχωτικό. Έτσι, χάνουν πολύτιμη εξάσκηση στην ανάγνωση και μένουν πιο πίσω από τους συμμαθητές τους. Είναι σημαντικό λοιπόν να υποστηρίζετε τις προσπάθειες του παιδιού σας ενθαρρύνοντας και βοηθώντας το διάβασμα στο σπίτι. Προσπαθήστε επίσης να δώσετε στο παιδί σας ευκαιρίες να χτίσει την αυτοπεποίθηση του και να έχει επιτυχία σε άλλους τομείς, όπως ο αθλητισμός, τα χόμπι, η μουσική, η τέχνη και το θέατρο. Καλλιτέχνες, αθλητές, επιστήμονες, επιχειρηματίες, γιατροί, δικηγόροι και πολιτικοί, όλοι κατάφεραν να πετύχουν σπουδαία πράγματα, παρά τις δυσκολίες που τους δημιούργησε η δυσλεξία.

Εάν πιστεύετε ότι το παιδί σας μπορεί να έχει δυσλεξία, μιλήστε με τον δάσκαλο του παιδιού σας ή έναν ειδικό παιδαγωγό. Όσο πιο γρήγορα εντοπιστεί μια μαθησιακή δυσκολία, τόσο πιο γρήγορα το παιδί σας μπορεί να λάβει την κατάλληλη βοήθεια.