friends holding hands

H φιλία είναι ένα βασικό κομμάτι στην κοινωνικό-συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών. Από πολύ μικρή ηλικία, τα παιδιά προσπαθούν να καταλάβουν πως είναι να είσαι ένας καλός φίλος, πως λειτουργεί μια ομάδα παιδιών και πως αυτή θα τα αγκαλιάσει σαν ισότιμα μέλη της.

Το να είσαι ένας καλός φίλος απαιτεί μια σειρά από κοινωνικό-συναισθηματικές δεξιότητες, δεξιότητες αυτορρύθμισης και από το πόσο αυθεντικός είσαι. Σε αυτό το άρθρο θα δούμε μερικές δεξιότητες, άλλες τόσες συμβουλές και πρακτικές οδηγίες για να βοηθήσετε το παιδί σας να γίνει ένας καλός φίλος.

Βασική σημείωση: Σε καμία περίπτωση δεν υπάρχει συστατικό για να είσαι ένας καλός φίλος. Στο παρόν άρθρο θα δούμε μερικές οπτικές της κοινωνικής και αναπτυξιακής ψυχολογίας. Όλα αυτά που θα διαβάσετε δεν έχουν σκοπό να κόψουν την φυσική ροπή του παιδιού για σχέσεις, φιλίες και γενικά τον κοινωνικό πειραματισμό.

Η φιλία στα παιδιά

Το να γίνεις ένας καλός φίλος για τα παιδιά φαντάζει βουνό! Μπορεί σαν ενήλικες να θεωρούμε πως όλα ήρθαν φυσικά για εμάς μέσα από το παιχνίδι σε πλατείες ή στο σχολείο, όμως τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα.

Για να γίνω ένας καλός φίλος θα πρέπει να:

  • Μπορώ να αντιληφθώ τη θέση μου μέσα στο κοινωνικό σύνολο
  • Μπορώ να ελέγξω τα συναισθήματα μου
  • Μπορώ να εκφράζω τις απόψεις μου χωρίς να πληγώνω
  • Μην ασκώ βία όταν κάτι δεν μου αρέσει
  • Φέρομαι με ενσυναίσθηση

Μπορεί όλα αυτά να σας φαίνονται πολλά όμως δεν είναι. Αν παρατηρήσετε παιδιά να παίζουν θα δείτε όλες αυτές τις δεξιότητες να βγαίνουν στη σειρά μια-μια καθώς η φιλία μεγαλώνει με τον χρόνο.

Δεν μπορούμε να πείσουμε ένα παιδί να γίνει φίλος με ένα άλλο αν δεν θέλει ή δεν νιώθει έτοιμο. Καλύτερα να εξασκήσουμε τις δεξιότητες που αναφέραμε παραπάνω, παρά να μπαίνουμε κάθε λίγο και λιγάκι στις παρέες των παιδιών μας και να παροτρύνουμε τα παιδιά “Έλα παίξε μαζί με τον Κώστακη!”, “Μα γιατί δεν παίζεις με τα παιδάκια”, “Έλα ο Γιαννάκης σε αγαπάει παίξε μαζί του”. Ξέρω πως θέλετε να δώσετε στο παιδί σας την χαρά της φιλίας και της κοινωνικής συναναστροφής αλλά αν ένα παιδί δεν είναι έτοιμο για αυτό, κάνουμε τα πράγματα χειρότερα.

Ας δούμε όμως μερικές δραστηριότητες ή συμβουλές για να κάνουμε ένα παιδί καλό φίλο.

Γίνε το καλό παράδειγμα

Πως ζητάμε από τα παιδιά μας να είναι καλοί φίλοι χωρίς εμείς να είμαστε; Θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας πως τα παιδιά μιμούνται και παρατηρούν κάθε μας συμπεριφορά, οπότε οι κοινωνικές μας συναναστροφές δεν θα μπορούσαν να λείπουν από το ρεπερτόριο τους.

Προσπαθήστε να παρακολουθήσετε τον εαυτό σας με τους φίλους σας και δείτε πως το παιδί εκλαμβάνει τις επαφές σας. Συζητήστε αφού φύγουν οι φίλοι σας πως περάσατε μαζί τους, τι σας άρεσε από την συζήτηση που είχατε και τι σχεδιάσατε για το μέλλον.

Αυτή η απλή συζήτηση θα δείξει στο παιδί τι σας χαροποιεί από έναν φίλο και τι συναισθήματα γεμίζετε όταν το βλέπετε. Θα βοηθήσει επίσης στις συστολές ενός παιδιού που περιμένει να γνωρίσει φίλους καθώς θα ξέρει πως οι φίλοι που θα γνωρίσει θα τον κάνουν χαρούμενο.

Η λίστα της φιλίας

Τι αγαπάτε σε έναν φίλος σας; Τι θα θέλατε να αλλάξει; Αν σας ζητούσα 3 χαρακτηριστικά που έχει ένας φίλος σας ποια θα ήταν αυτά;

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

fruits for children

Οι παραπάνω ερωτήσεις είναι απλές αλλά πολύ βοηθητικές σε ένα παιδί. Μπορείτε να κάνετε μια διαφορετική συζήτηση, έναν οικογενειακό αγώνα ή απλά ένα συμβούλιο που θα συζητήσετε για τους φίλους σας.

Χωρίστε μια κόλλα χαρτί στα 4 και γράψτε μερικά χαρακτηριστικά των φίλων σας, τι περιμένετε από αυτούς και τα μέρη που θα θέλατε να πάτε μαζί τους. Θα δώσει στο παιδί ώθηση να εκφραστεί ελεύθερα και δεν θα το φέρει σε αμηχανία τις στιγμές που είναι με φίλους. Ταυτόχρονα θα του δώσει αυτοπεποίθηση καθώς θα ξέρει τι να περιμένει στις κοινωνικές του συναναστροφές.

Βοήθεια στα δύσκολα

H φιλία στο μυαλό μας είναι κάτι που μας φέρνει χαρά. Τι γίνεται όμως όταν ο φίλος μας μιλάει άσχημα, όταν έκανε κάτι που μας νευρίασε ή εμείς δεν έχουμε διάθεση και στα νεύρα μας τον χτυπήσουμε;

Όταν τα πράγματα με τους φίλους μας δεν πάνε και τόσο καλά, σαν γονείς πρέπει να αναλάβουμε δράση. Πέρα από τον πρακτικό χωρισμό των παιδιών όταν υπάρχει βία στις συναναστροφές, στο σπίτι, όταν το συμβάν έχει περάσει, χρειάζεται λεπτό χειρισμό και συζήτηση.

Θα χρειαστεί να μιλήσουμε στο παιδί για το συμβάν, να μας αναφέρει πως ένιωσε και γιατί συμπεριφέρθηκε με αυτό τον τρόπο. Στη συνέχεια, μπορούμε να συζητήσουμε πως δεν θα ξαναγίνει αυτό και τι τρόπους αυτοδιαχείρισης έχουμε διαθέσιμους.

Προσοχή στην κριτική και στην κατεύθυνση της συζήτησης. Η αυστηρή κριτική όταν γίνεται συχνά έχει ως αποτέλεσμα ένα παιδί να αποτραβιέται από τις κοινωνικές συναναστροφές. Όσον αφορά την κατεύθυνση, με ερωτήσεις ανοιχτού τύπου μπορούμε να πετύχουμε την ελεύθερη έκφραση αλλά και η συζήτηση θα πάρει την κατεύθυνση που θέλει το παιδί.

Ερωτήσεις ανοιχτού τύπου:

  • Τι πιστεύεις πως έπρεπε να γίνει στο πάρκο;
  • Πως θα ήθελες να σου μιλήσει ο φίλος σου;
  • Τι σε έκανε να νιώσεις τόσο άσχημα;

Οι επιλογές μου

Ακόμα πιο πρακτικά μπορείτε σε μια ημέρα ή ακόμα καλύτερα σε μια εβδομάδα να φτιάξετε τις επιλογές της φιλίας. Μπορείτε να ζωγραφίσετε σε μικρά χαρτάκια ή κόλλες Α4, συμπεριφορές που συζητάτε ή βλέπετε σε παραμύθια. Στη συνέχεια και μόλις η ζωγραφική τελειώσει μπορείτε να κατηγοριοποιήσετε αυτές τις ζωγραφιές και πράξεις φιλίας ή μη φιλίας.

Εδώ μπορείτε να αφήσετε το παιδί να σας κατευθύνει σε κάποιες και στη συνέχεια να του δώσετε περισσότερες επιλογές με αποτέλεσμα να γεμίσετε ακόμα περισσότερες επιλογές τον διαχωρισμό σας.

Στο τέλος θα έχει φτιαχτεί ένα υπέροχο κολλάζ με δικά σας σκίτσα. Αυτή η δραστηριότητα θα δώσει στο παιδί την αυτοπεποίθηση που χρειάζεται καθώς θα ξέρει τις αποδεκτές και μη αποδεκτές συμπεριφορές, στη συνέχεια θα έχει λάβει την επιβράβευση από εσάς και θα νιώθει σίγουρο για τις επιλογές του πριν πειραματιστεί κοινωνικά με φίλους.

Επίλογος

Όλοι είμαστε καλοί φίλοι. Σίγουρα κάποιος μπορεί να μας το επιβεβαιώσει. Τα παιδιά δεν έχουν όμως τις ίδιες κοινωνικές δυναμικές όπως εμείς οι ενήλικες. Χρειάζονται βοήθεια, ελευθερία και στήριξη σε ένα κομμάτι ανάπτυξης που θα παίξει τεράστιο ρόλο στην ψυχική τους υγεία.

Με τις δραστηριότητες που δώσαμε παραπάνω αλλά και την ειλικρινή σχέση που έχετε με το παιδί σας, σίγουρα θα καταφέρετε να δημιουργήσετε ένα όμορφο περιβάλλον όπου η φιλία θα ανθίσει, παιδικά χαμόγελα θα βγουν στα πρόσωπα και οι σχέσεις θα είναι αληθινές.