Τρόποι ανάπτυξης παραγράφου για άριστα στην έκθεση

Πώς θα ξεδιπλώσουν τα παιδιά τις σκέψεις και τα επιχειρήματά τους, αποτυπώνοντάς τα στο χαρτί με τρόπο που έχει συνοχή και ενδιαφέρον; Ευτυχώς, έχουν πολλούς τρόπους ανάπτυξης παραγράφου στη διάθεσή τους και ανάλογα με το τι θέλουν να πουν, πώς θα αναλύσουν το θέμα και σε ποια σημεία επιθυμούν να δώσουν έμφαση, θα επιλέξουν την κατάλληλη μέθοδο.

Πριν πιάσουμε το μολύβι, βρίσκουμε την ιδέα

Τι θέλουμε να πούμε στον αναγνώστη; Συμπυκνώνουμε το νόημα αυτό στο μυαλό μας σε μία σύντομη φράση και αφού την απαντήσουμε, ξεκινάμε την έκθεση.

Η δομή της παραγράφου

Κάθε παράγραφος αποτελείται από τα τρία παρακάτω μέρη:

1)Τον πρόλογο (ή αλλιώς θεματική πρόταση) που είναι η πρώτη πρόταση που παρουσιάζει το θέμα που θα αναπτυχθεί.

2)Τις λεπτομέρειες, τον «κορμό» του κειμένου δηλαδή, όπου επεξηγείται και αναλύεται το κεντρικό θέμα.

3) Τον επίλογο (τη γνωστή κατακλείδα) που αποτελεί την τελευταία πρόταση της παραγράφου, συνοψίζει το νόημα των λεπτομερειών και εξάγει ένα συμπέρασμα.

8 τρόποι ανάπτυξης παραγράφου

1.Με ορισμό

Εδώ, διασαφηνίζουμε μια έννοια. Με άλλα λόγια, απαντάμε στο «τι είναι;». Ο ορισμός μπορεί να είναι σύντομος ή εκτεταμένος και οι λέξεις ή φράσεις που χρησιμοποιεί ο μαθητής είναι: «με τον όρο τάδε ονομάζουμε», «ορίζεται ως», «εννοούμε ότι» «αυτό σημαίνει πως» κ.λπ.

2. Με παραδείγματα

Αυτή η μέθοδος χρησιμοποιείται όταν ο μαθητής θέλει να τεκμηριώσει έναν

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Παιδιών

Ο ρόλος του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού

ισχυρισμό με παραδείγματα, στατιστικά δεδομένα, αυθεντίες κ.λπ. Τα παραδείγματα είναι είτε υπαρκτά είτε επινοημένα. Οι λέξεις που επιλέγονται για να παρουσιαστούν τα παραδείγματα είναι: «για παράδειγμα», «λόγου χάρη», «ας πούμε ότι», «όπως» κ.λπ.

3.Με σύγκριση- αντίθεση

Ο συγκεκριμένος τρόπος ανάπτυξης παραγράφου χρησιμοποιείται όταν θέλουμε να βρούμε ομοιότητες ή/και διαφορές μεταξύ δύο εννοιών, αντικειμένων, προσώπων, καταστάσεων κ.λπ. Ο μαθητής κάνει τη μεταξύ τους σύγκριση και αναφέρει τα σημεία στα οποία εντοπίζονται τα κοινά τους χαρακτηριστικά ή οι διαφορές τους. Υπάρχουν δύο τρόποι να παραθέσουμε τις ομοιότητες ή τις διαφορές: είτε μία προς μία είτε παραθέτοντας πρώτα τα χαρακτηριστικά του ενός αντικειμένου και στη συνέχεια τα όμοια ή διαφορετικά  χαρακτηριστικά του άλλου αντικειμένου. «Από τη μια, από την άλλη»,  «παρ’ όλο που», «ωστόσο»,  «αν και», «αντίθετα» είναι οι λέξεις-σύμμαχοι του μαθητή.

4. Με αιτιολόγηση

Όπως το λέει και το όνομά της, αιτιολογεί έναν ισχυρισμό με συγκεκριμένα επιχειρήματα απαντώντας στο «γιατί συμβαίνει αυτό». Οι λέξεις που εκφράζουν την έννοια της αιτιολόγησης είναι μεταξύ άλλων: «γιατί», «επειδή», «διότι», «αφού», «καθώς» ή και φράσεις όπως «γι’ αυτόν τον λόγο», «λόγω αυτού» κ.α.

 5. Με αίτια και αποτελέσματα

Ο μαθητής είτε παρουσιάζει την αιτία ενός φαινομένου συμβάντος και το αποτέλεσμά του είτε πρώτα το αποτέλεσμα και μετά την αιτία που το προκάλεσε. Η καταγραφή αιτίων-αποτελεσμάτων ξεκινά συνήθως με φράσεις όπως: «αυτό έχει ως αποτέλεσμα» «εξαιτίας αυτού», «ως απόρροια».

6. Με διαίρεση

Σπάμε το όλον στα μέρη του, δηλαδή αποκαλύπτουμε τα επιμέρους στοιχεία από τα οποία αποτελείται η κύρια έννοια. Εδώ, ξεκινάμε με φράσεις όπως «πρώτον, δεύτερον», «στη μία περίπτωση, στην άλλη περίπτωση», «διακρίνουμε σε» κ.λπ.

7. Με αναλογία:

Αυτός ο τύπος ανάπτυξης παραγράφου μοιάζει με τη σύγκριση και την αντίθεση αλλά δεν είναι το ίδιο. Στη σύγκριση και την αντίθεση παρουσιάζουμε ξεκάθαρα ομοιότητες και διαφορές ενώ στην αναλογία χρησιμοποιούμε παρομοιώσεις ή μεταφορές, για να κάνουμε τη σύγκριση, ώστε να γίνει κατανοητό το περιγραφόμενο αντικείμενο ή το προς ανάλυση θέμα, όταν είναι άγνωστο ή δυσνόητο. «Αντίστοιχα», «ανάλογα», «όπως αυτό έτσι κι εκείνο», «τόσο όσο», «το ίδιο συμβαίνει με» είναι οι φράσεις που επιλέγει συνήθως ο μαθητής στη μέθοδο αυτή.

8. Συνδυασμός μεθόδων

Αν εξυπηρετεί την ανάπτυξη του θέματος, μπορεί να χρησιμοποιηθούν δύο ή περισσότεροι από τους τρόπους ανάπτυξης παραγράφου.

Με αρκετή εξάσκηση, μπόλικη διάθεση για εξιστόρηση και αν έχουν και τη «φλέβα» του καλού αφηγητή, οι μαθητές μπορούν να τα πάνε περίφημα στην έκθεση ιδεών τη νέα χρονιά.