kid with parent playing

«Το μόνο επάγγελμα των παιδιών είναι να παίζουν1» αναφέρει μία επιστημονική έρευνα γύρω από το θέμα της σημασίας του παιχνιδιού, υλικού ή άυλου, στην ανάπτυξή του παιδιού. Ας δούμε 10 σημεία-κλειδιά στη σχέση νηπίου-παιχνιδιού, για να κατανοήσουμε τη δομή και την αξία της.

 

1. Τα νήπια παίζουν με ένα «μεγάλο εγώ». Σύμφωνα με τον πατέρα της θεωρίας της γνωστικής ανάπτυξης, Πιαζέ1, «τα παιδιά από την ηλικία των 2 ετών (έως τα 7) βλέπουν τον εαυτό τους ως επίκεντρο της ζωής και πιστεύουν πως ό, τι θέλουν και ό, τι κάνουν είναι σωστό. Αυτή η εγωκεντρική φιλοσοφία τους φαίνεται και στο παιχνίδι. Όταν, για παράδειγμα, παίζουν κρυφτό, πιστεύουν ότι κρύβονται απλώς και μόνο καλύπτοντας το πρόσωπό τους με τα χέρια τους, γιατί νομίζουν ότι αν τα ίδια δεν μπορούν να δουν τους άλλους, δεν μπορούν και οι άλλοι να τα δουν.

 

2. To παιχνίδι είναι μία κοινωνική δραστηριότητα. Το παιδί βγαίνει από τον εσωτερικό του κόσμο και αρχίζει να επικοινωνεί με τον έξω. Μαθαίνει να μιμείται τον αληθινό κόσμο: να συστήνει τον εαυτό του, να χαιρετά, να σέβεται, να περιμένει τη σειρά του, να υπακούει σε κανόνες, να υπερασπίζεται τους άλλους.

 

3. Παίζοντας, το παιδί αποκτά ΙQ αλλά και EQ. Από τη μία, ένα νήπιο που παίζει αποκομίζει σημαντικά νοητικά οφέλη: καλλιεργεί την κριτική σκέψη και τη μνήμη του, αναπτύσσει το λεξιλόγιό του και την ικανότητα αφήγησης ιστοριών, αποκτά ικανότητες επίλυσης προβλημάτων και γεμίζει αυτοπεποίθηση και αποφασιστικότητα στη λήψη πρωτοβουλιών. Από την άλλη, καλλιεργούνται και οι ικανότητες συναισθηματικής νοημοσύνης. Το παιδί εξασκείται στο να είναι συνεργάσιμο, να μπαίνει στη θέση των άλλων και να καταλαβαίνει τα συναισθήματα του συμπαίκτη του.

 

4. Τα συναισθήματα που βγαίνουν από το παιχνίδι δεν είναι μόνο χαράς. Το παιδί μπορεί να αποκαλύψει τους φόβους του ή να εκδηλώσει ζήλια, απογοήτευση και όποιο αρνητικό συναίσθημα δεν μπορεί να διαχειριστεί. Έτσι, το παιχνίδι γίνεται μία μέθοδος αποκρυπογράφησης συναισθημάτων, πολύτιμη για τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.

 

5. Μέσα από το παιχνίδι, το μικρό παιδί τεστάρει τον κόσμο. Καταλαβαίνει αν όσα πιστεύει για τους ανθρώπους και τις καταστάσεις γύρω του ισχύουν αλλά και πώς «δουλεύουν τα πράγματα».

 

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

kids back to school

6. Το παιχνίδι μαθαίνει στο παιδί ότι η αποτυχία είναι κάτι καλό. Όταν τα τουβλάκια φτιάξουν έναν πανύψηλο πύργο, το παιδί θα νιώσει ότι τα κατάφερε και όταν ο πύργος πέσει, θα έρθει όπως είναι λογικό, το συναίσθημα της απογοήτευσης. Και έτσι το παιδί θα μάθει ότι η αποτυχία είναι κάτι φυσιολογικό και θα προσπαθήσει να ξαναφτιάξει τον πύργο με πιο πολύ πείσμα και πιο επιδέξιες κινήσεις.

 

7. Το παιχνίδι είναι οικουμενική ανάγκη. Είναι έμφυτη ανάγκη όλων των παιδιών, ανεξαρτήτως φύλου, καταγωγής, εθνικότητας. Γι’ αυτό και τα παιδιά ξέρουν ενστικτωδώς την τέχνη του παίζειν, ανεξαρτήτως κανόνων. Και όταν έναν ρόλο τον έχει ήδη καθορίσει η ίδια φύση, η αξία του δεν μπορεί παρά να είναι σημαντική.

 

8. Το παιχνίδι είναι allinclusive: περιλαμβάνει τα πάντα!

Καταργεί όρια και σύνορα και μπορούν να συμμετέχουν οι πάντες. Έχει χίλες δυο μορφές, με κανόνες ή χωρίς, οργανωμένο ή αυθόρμητο, ομαδικό ή ατομικό. Έχει επίσης  άπειρες μορφές επικοινωνίας: εκφράσεις προσώπου, γλώσσα του σώματος, άγγιγμα, οπτική επαφή, ομιλία κ.λπ.

 

9. Ο ρόλος του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού σχετίζεται και με την παρουσία του γονιού. Αρκεί αυτή η παρουσία να έχει τη σωστή «ζυγαριά». Ο γονιός χρειάζεται να δώσει ασφάλεια και σιγουριά στο μικρό παιδί, αλλά με υποστηρικτικό και όχι παρεμβατικό ρόλο, αλληλεπιδρώντας μαζί του, αλλά χωρίς να «κυριεύει» ο ίδιος το παιχνίδι.

 

10. Τα προφανή είναι και τα σημαντικότερα. Μαζί με τα πολλαπλά οφέλη του παιχνιδιού, υπάρχει και το βασικό του πλεονέκτημα. Όπως λένε οι ειδικοί: «ίσως πάνω απ’ όλα, το παιχνίδι είναι μία απλή χαρά που αποτελεί ένα λατρεμένο κομμάτι της παιδικής ηλικίας». Ενδεχομένως αυτό και μόνο, να είναι ο πιο σπουδαίος ρόλος του παιχνιδιού στην ανάπτυξη του παιδιού.

 

1. Children’s only profession: Playing with toys, Nevin Cetin Dag, Emine Turkkan, Alper Kacar, and Huseyin Dag, National Library of Medicine USA.

2. Ginsburg, 2007, p. 183.