Ψυχική υγεία εγκύου: Πως επιδρά στην ανάπτυξη του εμβρύου;

Καθώς ένα έμβρυο αναπτύσσεται, λαμβάνει συνεχώς μηνύματα από τη μητέρα του. Δεν είναι μόνο o χτύπος της καρδιάς της, λαμβάνει επίσης χημικά σήματα μέσω του πλακούντα σχετικά με την ψυχολογική της κατάσταση. Η ψυχολογική δυσφορία κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης έχει αποδειχθεί ότι διαταράσσει την εγκυμοσύνη και έχει συσχετιστεί με αρνητικές επιπτώσεις στα βρέφη, όπως δυσμενείς εκβάσεις κατά τη γέννηση, μακροπρόθεσμα ελαττώματα στη γνωστική και συναισθηματική ανάπτυξη, προβλήματα συμπεριφοράς κατά την παιδική ηλικία και υψηλά επίπεδα στρες.

Μέχρι σήμερα, ωστόσο, οι μηχανισμοί μέσω των οποίων το προγεννητικό μητρικό στρες μπορεί να επηρεάσει το έμβρυο δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως. Μεταξύ άλλων, προγεννητικές περιβαλλοντικές επιρροές γνωστές ως εμβρυϊκός προγραμματισμός, γενετικοί παράγοντες καθώς και περιβαλλοντικοί παράγοντες μετά τον τοκετό είναι υπό συζήτηση από τους επιστήμονες.

Οι διαταραχές άγχους της μητέρας στην περιγεννητική περίοδο είναι οι πιο συχνές ψυχιατρικές διαταραχές με ποσοστά επικράτησης από 11 έως 17% και συνδέονται στενά με αλλαγές στο σύστημα του στρες (άξονας HPA). Ο άξονας αυτός (υποθάλαμος- υπόφυση- επινεφρίδια) είναι ένα σημαντικό ρυθμιστικό σύστημα στο ανθρώπινο σώμα για την αντιμετώπιση του στρες σε ορμονικό επίπεδο. Η κορτιζόλη, γνωστή ως ορμόνη του στρες, συζητείται από τους ερευνητές ως ένας υποκείμενος μηχανισμός που εξηγεί τη συσχέτιση μεταξύ του μητρικού στρες κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της ανάπτυξης του βρέφους. Έρευνες δείχνουν ότι τα αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης της μητέρας ως απόκριση στο στρες, μπορεί να επηρεάσουν τη λειτουργία του άξονα HPA του βρέφους. Οι συνέπειες μπορεί να είναι αυξημένα επίπεδα κορτιζόλης, αυξημένη αντιδραστικότητα κορτιζόλης και μακροπρόθεσμα, αυξημένος κίνδυνος για αναπτυξιακά προβλήματα. Τα στοιχεία, ωστόσο, εξακολουθούν να είναι ασυνεπή καθώς υπάρχουν και  μελέτες που δείχνουν το αντίθετο.

Παρόλο που είναι δύσκολο να διαχωριστεί η επίδραση του προγεννητικού και μεταγεννητικού στρες της μητέρας στην ανάπτυξη του βρέφους και του παιδιού, οι τρέχουσες μελέτες προσπαθούν να διαφοροποιήσουν τις επιδράσεις του χρόνου. Προγεννητικά, το συναισθηματικό στρες της μητέρας φαίνεται να επηρεάζει τη γνωστική ανάπτυξη και έχει συσχετιστεί  με την υψηλότερη ένταση αντίδρασης στα παιδιά με κοινωνικο-συναισθηματικά προβλήματα και με πιο δύσκολη ιδιοσυγκρασία (π.χ. υψηλή αρνητική συναισθηματικότητα και δυσκολία στην προσοχή).

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Εγκυμοσύνη

Εγκυμοσύνη στην Εμμηνόπαυση; Τι λέει η Επιστήμη

Σε μια μελέτη που έγινε το 2017, το προγεννητικό συναισθηματικό στρες συσχετίστηκε με γνωστικά ελλείμματα ανεξάρτητα από το μεταγεννητικό στρες, παρόλο που τα επίπεδα συναισθηματικού στρες της μητέρας πριν και μετά τη γέννηση ήταν μέτρια. Ένας αυξανόμενος όγκος μελετών βρίσκει σημαντικές σχέσεις μεταξύ του προγεννητικού στρες και της ανάπτυξης του παιδιού μέχρι την εφηβεία. Επιπλέον, οι μητρικές αγχώδεις διαταραχές αυξάνουν τον κίνδυνο των απογόνων για την ανάπτυξη αγχωδών διαταραχών. Ωστόσο, απαιτείται προσοχή στην υπόθεση της αιτιότητας καθώς όλες οι μελέτες είναι παρατηρητικού χαρακτήρα.

Όσον αφορά την κατάθλιψη, σε μια πρόσφατη μετα-ανάλυση σχετικά με την κατάθλιψη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, διαπιστώθηκε ότι έως και το 13% των γυναικών εμφανίζουν καταθλιπτικά επεισόδια κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή κατά τον πρώτο χρόνο μετά τον τοκετό γεγονός που συσχετίστηκε με αλλαγές σε ορισμένες δομές του εγκεφάλου των βρεφών.

Συμβουλές για τη διαχείριση της ψυχικής σας ευεξίας:

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορείτε να κάνετε για να βοηθήσετε στη διαχείριση της ψυχικής σας υγείας και ευεξίας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.

• Μην περιμένετε πολλά από τον εαυτό σας – να είστε ρεαλιστές για το τι μπορείτε να κάνετε. Ξεκουραστείτε όταν χρειάζεται.
• Προσπαθήστε να μην κάνετε μεγάλες αλλαγές αυτή τη στιγμή, όπως να μετακομίσετε σπίτι ή να αλλάξετε δουλειά, εκτός και αν χρειαστεί.
• Παραμείνετε σωματικά δραστήρια (επικοινωνήστε με το γιατρό ή τη μαία σας πριν ξεκινήσετε ένα πρόγραμμα άσκησης).
• Τρώτε τακτικά, υγιεινά γεύματα.
• Περάστε χρόνο με άτομα που σας κάνουν να νιώθετε χαλαρή και καλά με τον εαυτό σας.
• Αποφύγετε τη χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ για να αντιμετωπίσετε το άγχος.
• Κάντε επαφές με άλλους μέλλοντες γονείς, ώστε να μπορείτε να υποστηρίζετε ο ένας τον άλλον.
• Αποδεχτείτε τη βοήθεια εάν σας προσφέρεται. Ζητήστε βοήθεια εάν τη χρειάζεστε.
• Όταν η ψυχολογική δυσφορία παραμένει απευθυνθείτε σε ειδικό ψυχικής υγείας που κάνει γνωσιακή συμπεριφορική ψυχοθεραπεία.