Εφηβεία: Πώς να την διαχειριστείτε αποτελεσματικά

Στο πλαίσιο της ανάπτυξης και της ανεξαρτητοποίησης, το παιδί σας πρέπει να δοκιμάσει και να πειραματιστεί με νέες ιδέες και τρόπους συμπεριφοράς. Μερικές φορές αυτό συνεπάγεται τη διαφωνία μαζί σας, το να σας επικρίνει και να σας αμφισβητεί, να δοκιμάζει τις αντοχές και τα όρια που έχετε θέσει, να επηρεάζεται από τους φίλους του και να παίρνει επικίνδυνα ρίσκα. Αν και μπορεί να είναι αγχωτικό για εσάς, όλα αυτά είναι ένα φυσιολογικό και κοινό μέρος της εφηβείας. Και αυτή η φάση θα περάσει.

Ορισμένες από τις αλλαγές στη συμπεριφορά των εφήβων εξηγούνται από τον τρόπο που αναπτύσσεται ο εφηβικός εγκέφαλος. Τα μέρη του εφηβικού εγκεφάλου που είναι υπεύθυνα για τον έλεγχο των παρορμήσεων δεν ωριμάζουν πλήρως μέχρι την ηλικία των 25 ετών. Οι αλλαγές στον εγκέφαλο προσφέρουν με θετικό αλλά και αρνητικό τρόπο. Οι έφηβοι μπορεί να είναι ευφάνταστοι, παθιασμένοι, ευαίσθητοι, παρορμητικοί όπως επίσης κυκλοθυμικοί και απρόβλεπτοι.

Οι έφηβοι με αυτοπεποίθηση έχουν την ικανότητα να αποφεύγουν άτομα και καταστάσεις που δεν τους ταιριάζουν. Ταυτόχρονα έχουν τα «φίλτρα» να επιλέγουν με βάση αυτό που τους ταιριάζει και τους κάνει να νιώθουν πιο κοντά και οικεία.

Πώς μπορείτε όμως να χτίσετε την αυτοπεποίθηση του παιδιού; Παρακάτω θα σας παραθέσω κάποιες πρακτικές στρατηγικές που θα ενδυναμώσουν την προσωπικότητα του παιδιού σας.

Ενθαρρύνετε την καλή εφηβική συμπεριφορά

Ένας τρόπος για να ενθαρρύνετε την καλή συμπεριφορά είναι να επικοινωνείτε ανοιχτά με το έφηβο παιδί σας, να είστε συνεπείς στις δεσμεύσεις σας, να δημιουργείτε και να διατηρείτε ένα ζεστό και γεμάτο αγάπη οικογενειακό περιβάλλον. Αυτή η θετική και υποστηρικτική προσέγγιση του εφήβου θα μειώσει την ανάγκη για περισσότερη πειθαρχία.

Από την άλλη βέβαια η πειθαρχία μέσα σε λογικά πλαίσια μπορεί να βοηθήσει σημαντικά τον έφηβο. Και λέγοντας πειθαρχία εννοούμε τον καθορισμό αμοιβαία συμφωνημένων ορίων και κανόνων που βοηθούν τον έφηβο να καλλιεργήσει την ανεξαρτησία του, να διαχειριστεί και να αναλάβει την ευθύνη για τη συμπεριφορά του και να λύσει προβλήματα. Είναι πολύ χρήσιμο να εμπλέξετε τον έφηβο στη διαπραγμάτευση και τον καθορισμό αυτών των ορίων.

Αυτή η προσέγγιση στη συμπεριφορά των εφήβων είναι συνήθως πιο αποτελεσματική από την τιμωρία και τις συνέπειες. Αυτό συμβαίνει επειδή βοηθά το παιδί σας να αναπτύξει τα δικά του πρότυπα για την κατάλληλη συμπεριφορά και τον σεβασμό προς τους άλλους.

Ο έπαινος και η ενθάρρυνση είναι ισχυρά κίνητρα. Οι έφηβοι μπορεί να φαίνονται πιο αυτάρκεις, αλλά το παιδί σας εξακολουθεί να χρειάζεται την προσοχή και τον έπαινό σας. Όταν επαινείτε το παιδί σας για θετική συμπεριφορά, μπορεί να το ενθαρρύνει να συνεχίσει να συμπεριφέρεται έτσι. Να θυμάστε πάντως ότι κάποιοι έφηβοι προτιμούν να τους επαινείτε ιδιωτικά αντί να το κάνετε δημόσια.

Διαχείριση της άσχημης συμπεριφοράς

Η άσχημη, αγενής και ασεβής συμπεριφορά είναι αρκετά συχνή στους εφήβους. Εάν αυτές οι συμπεριφορές συμβαίνουν συχνά στην οικογένειά σας, ο καθορισμός σαφών κανόνων επιτρέπει στο έφηβο παιδί σας να γνωρίζει τι περιμένετε. Για παράδειγμα, θα μπορούσατε να πείτε: «Μιλάμε με σεβασμό στην οικογένειά μας. Αυτό σημαίνει ότι μιλάμε ήρεμα, είμαστε ευγενικοί και δε χρησιμοποιούμε προσβλητικά επίθετα για τους άλλους ανθρώπους».

Η συμμετοχή του παιδιού σας σε αυτές τις συζητήσεις σημαίνει ότι μπορείτε αργότερα να του υπενθυμίσετε ότι βοήθησε να δημιουργηθούν οι κανόνες και ότι συμφώνησε με αυτούς. Η ενσωμάτωση αυτών των κανόνων στη δική σας συμπεριφορά είναι φυσικά απαραίτητη και δείχνει ότι εννοείτε αυτό που λέτε. Όπως έχουμε ξαναπεί το παιδί σάς παρατηρεί και σας μιμείται, οπότε είναι εύκολο για αυτό να προσέξει εάν είστε τυπικοί σε αυτά που λέτε και κάνετε.

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

Ανάπτυξη & Φροντίδα Παιδιών

Ντροπαλό παιδί: Πώς ενθαρρύνουμε την κοινωνικοποίησή του;

Εάν πρέπει να μιλήσετε στο παιδί σας για κάποια άσχημη συμπεριφορά, η ηρεμία και η επιλογή της κατάλληλης στιγμής θα βοηθήσει τη συζήτηση να πάει καλύτερα. Μπορεί επίσης να βοηθήσει αν εστιάσετε στη συμπεριφορά του παιδιού σας. Αντί να πείτε, “Είσαι αγενής”, μπορείτε να δοκιμάσετε να πείτε κάτι σαν: “Νιώθω πληγωμένος όταν μου μιλάς έτσι”.

Κοινές ανησυχίες για την εφηβική συμπεριφορά

Καυγάδες με αδέλφια

Οι εφηβικοί καβγάδες μπορεί να είναι αγχωτικοί για τους γονείς, αλλά είναι φυσιολογικό. Και όσο δεν υπάρχει σωματική βία, βοηθάει τα παιδιά να μάθουν σημαντικές δεξιότητες ζωής, όπως το πώς να λύνουν τα προβλήματα τους, να αντιμετωπίζουν διαφορετικές απόψεις και να φέρονται στους άλλους με σεβασμό.

Όταν εκπαιδεύετε τα παιδιά σας να διευθετούν τις συγκρούσεις τους, τα βοηθάτε να αναπτύξουν αυτές τις δεξιότητες. Μπορείτε επίσης να τους παρακινήσετε να επιλύσουν τα προβλήματά τους. Για παράδειγμα, αν τσακώνονται για τον υπολογιστή, μπορείτε να αφαιρέσετε την πρόσβασή τους σε αυτόν μέχρι να μπορέσουν να βρουν μια λύση μαζί.

Επιρροή από συνομήλικους

Ένας ακόμα πονοκέφαλος για τους γονείς είναι και η επιρροή που ασκείται μεταξύ των συνομηλίκων. Η επιρροή αυτή έχει αρνητικό πρόσημο όταν κάνετε κάτι που διαφορετικά δεν θα κάνατε επειδή και μόνο θέλετε να κερδίσετε την αποδοχή και την εκτίμηση των άλλων. Η επιρροή όμως δεν αφορά μόνο πράξεις και συμπεριφορές που κάνετε παρά τη θέλησή σας και μπορεί πραγματικά να είναι θετική. Μερικές φορές μπορεί να περιλαμβάνει τη συμμετοχή σε κάποιο άθλημα, σε κάποια δραστηριότητα, στις τέχνες ή στην παρακολούθηση τάσεων και μόδας για να αισθανθείτε μέρος μιας κοινωνικής ομάδας, κάτι που είναι φυσιολογικό για τους εφήβους. Εάν το παιδί σας έχει αυτοπεποίθηση, με έντονη αίσθηση του εαυτού του και των αξιών του, είναι πιο πιθανό να ξέρει πού να θέσει τα όρια όσον αφορά την επιρροή των συνομηλίκων.

Cyberbullying

Ο διαδικτυακός εκφοβισμός χρησιμοποιεί τη σύγχρονη τεχνολογία επικοινωνίας για να παρενοχλεί σκόπιμα, ταπεινωτικά και ντροπιαστικά, να βασανίζει, να απειλεί, να καταπιέζει ή να εκφοβίζει κάποιον. Μπορεί να είναι δύσκολο να το εντοπίσετε, αλλά υπάρχουν βήματα που μπορείτε να κάνετε εσείς και το παιδί σας για να αποτρέψετε και να σταματήσετε τον διαδικτυακό εκφοβισμό. Εάν έχετε ανοιχτούς διαύλους επικοινωνίας με το παιδί σας, θα νιώσει την ανάγκη να σας μιλήσει για ό,τι του συμβαίνει.

Τα εφηβικά πάρτι

Καθώς το παιδί σας μεγαλώνει, πιθανότατα θα θέλει να πάει σε πάρτι με τους φίλους του ή να διοργανώσει ένα πάρτι στο σπίτι. Τα εφηβικά πάρτι πέρα από αρκετή ανησυχία στους γονείς, μπορούν να είναι μια σημαντική και θετική πτυχή της κοινωνικής ζωής και ανάπτυξης του παιδιού σας. Δεν υπάρχει κάποιος «σωστός» τρόπος χειρισμού τους, αλλά μιλώντας για βασικούς κανόνες, προγραμματίζοντας εκ των προτέρων λύσεις, σε περίπτωση που τα πράγματα πάνε στραβά και διατηρώντας ανοιχτές τις γραμμές επικοινωνίας, μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να παραμείνει ασφαλές και φυσικά να διασκεδάσει.

Ανάληψη κινδύνων

Η ανάληψη κινδύνου είναι ένας σημαντικός τρόπος για να μάθουν οι έφηβοι τα όριά τους και τον κόσμο που τους περιβάλει. Μπορεί να περάσει από τη δοκιμή νέων κόλπων στο πάρκο skate μέχρι την αποχή από το σχολείο, το κάπνισμα, τη λήψη ναρκωτικών, τη χρήση αλκοόλ, το σεξ χωρίς προφυλάξεις και τον τζόγο. Μπορείτε να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να εκτιμά τους κινδύνους. Το να μιλάτε για τους κινδύνους, τους τρόπους προστασίας, για τις οικογενειακές σας αξίες και να διατηρείτε ανοιχτές τις γραμμές επικοινωνίας είναι επίσης μια καλή ιδέα για τους βοηθήσετε.

Να θυμάστε λοιπόν ότι εφηβεία και οι συμπεριφορές που συνοδεύουν αυτήν την ηλικία είναι ένα φυσιολογικό μέρος της ανάπτυξης προς την ενήλικη ζωή. Να είστε κοντά στο παιδί σας καλλιεργώντας ένα κλίμα εμπιστοσύνης, επικοινωνίας, αγάπης και υγιών προτύπων. Να είστε όμως και παρατηρητικοί. Να ανησυχήσετε και να κινητοποιηθείτε εάν παρατηρήσετε σημαντικές και αρνητικές αλλαγές στη στάση ή τη συμπεριφορά του παιδιού σας. Αλλαγές όπως οι εναλλαγές της διάθεσης, οι αλλαγές συμπεριφοράς που είναι εκτός του χαρακτήρα του, η απομάκρυνση από την οικογένεια ή τους φίλους, η διακοπή αγαπημένων δραστηριοτήτων και η κακή φοίτηση στο σχολείο.

Εάν λοιπόν ανησυχείτε για τη συμπεριφορά του παιδιού σας, μπορείτε:

• Να συζητήσετε τις ανησυχίες σας με το παιδί σας.
• Να μιλήσετε με τους γονείς των φίλων του παιδιού σας και μάθετε τι κάνουν σε αντίστοιχες περιπτώσεις.
• Να μιλήσετε με το προσωπικό του σχολείου (διεύθυνση, καθηγητές, συμβούλους κ.α.).
• Να ζητήσετε επαγγελματική υποστήριξη.