pregnant woman in front of a window

Η μετάβαση στη γονεϊκότητα θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα ορόσημα στη ζωή μιας γυναίκας που συνοδεύεται από μεγάλη χαρά και ευτυχία. Η μητρότητα θεωρείται μια δυναμική κατάσταση καθώς πρόκειται για μία συνεχή διαδικασία μετάβασης και μία μόνιμη αλλαγή στην ταυτότητα  της γυναίκας. Η εγκυμοσύνη, ο τοκετός και η περίοδος μετά τον τοκετό αναγνωρίζονται ως περίοδοι νευροορμονικών διεργασιών. Το «συνηθισμένο θαύμα» της εγκυμοσύνης και της γέννησης είναι μια περίοδος τεράστιων σωματικών, ψυχολογικών και κοινωνικών αλλαγών. Ο τρόπος προσαρμογής της μητέρας και των σημαντικών της άλλων στις αλλαγές αυτής της περιόδου, μπορεί να επηρεάσει την πιθανότητα να αναπτύξει προβλήματα ψυχικής υγείας γεγονός που έχει επίδραση τόσο στην ίδια και στο βρέφος όσο και στη μεταξύ τους σχέση.

Επίσης, οι γυναίκες που προσπαθούν να τεκνοποιήσουν μέσω υποβοηθούμενης αναπαραγωγής συχνά βιώνουν συναισθηματική δυσφορία που σχετίζεται με τον αντίκτυπο και την αβεβαιότητα του αποτελέσματος της θεραπείας ή/ και με τις αντικρουόμενες ηθικές αξίες. Αναφορές γυναικών με περιγεννητικά προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως κατάθλιψη και άγχος, δείχνουν ότι η πορεία του να γίνεις ή να είσαι μητέρα είναι μία κατάσταση πρόκλησης και ότι οι απαιτήσεις μπορεί να είναι υψηλές – υποδεικνύοντας ότι η μητρότητα επηρεάζει έντονα τη διανοητική κατάσταση και την ψυχολογική ευεξία μιας γυναίκας. Τα παγκόσμια ποσοστά επικράτησης της προγεννητικής και επιλόχειας κατάθλιψης και άγχους κυμαίνονται από 9% – 60,8%. Περίπου το ένα τέταρτο των γυναικών, μπαίνουν στη μητρότητα με ιστορικό προβλημάτων ψυχικής υγείας, προγνωστικός δείκτης για την περιγεννητική κατάθλιψη και το άγχος της μητέρας.

Παράγοντες που επηρεάζουν τη μετάβαση στη μητρότητα

Η μετάβαση στη μητρότητα ξεκινά προγεννητικά και επηρεάζεται από μια σειρά παραγόντων, όπως οι συνθήκες ζωής των γονέων, το κοινωνικό περιβάλλον και οι συνθήκες σύλληψης. Επηρεάζεται επίσης από το επίπεδο υποστήριξης που παρέχεται από τον σύντροφο και από τις δύο οικογένειες του ζευγαριού, καθώς και από τη σωματική υγεία τόσο της ίδιας όσο και του εμβρύου. Οι εμπειρίες της μητέρας μέσα στην οικογένεια καταγωγής της, τα προηγούμενα ή τρέχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας και οποιαδήποτε τρέχουσα ή ανεπίλυτη σύγκρουση, απώλεια ή τραύμα μπορεί επίσης να επηρεάσει, και μερικές φορές να διαταράξει, αυτή τη μετάβαση.

Η περιγεννητική περίοδος είναι μια περίοδος τεράστιων αλλαγών και ευκαιριών. Είναι επίσης η περίοδος που οι γυναίκες έχουν περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν προβλήματα ψυχικής υγείας.

Ζητήματα προσκόλλησης στη μετάβαση στη μητρότητα

Τα θέματα προσκόλλησης αναδύονται κατά τη μετάβαση στη μητρότητα. Καθώς οι γονείς αρχίζουν να σκέφτονται τη σχέση τους με το βρέφος, τόσο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης όσο και αργότερα με τη γέννησή του, το δικό τους ιστορικό προσκόλλησης (ή σχέσης), συνήθως εντός της οικογένειας καταγωγής τους, έρχεται στο προσκήνιο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, τα ζητήματα της σχέσης μπορούν να επανενεργοποιηθούν δυναμικά και να μεταδοθούν μεταξύ των γενεών από τη μητέρα στο βρέφος της. Η ικανότητα της μητέρας να ανταποκρίνεται με ευαισθησία στο μωρό της βρίσκεται στο επίκεντρο της ασφαλούς προσκόλλησης του βρέφους. Είναι ευρέως γνωστό ότι τα ζητήματα ψυχικής υγείας της μητέρας μπορούν να θέσουν σε κίνδυνο τη σχέση μητέρας-βρέφους.

Το πρώτο τρίμηνο – προσαρμογή στην ιδέα της εγκυμοσύνης

Το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης είναι η περίοδος μεταξύ της σύλληψης έως τη 12η εβδομάδα της κύησης. Είναι μια περίοδος έντονων ορμονικών και σωματικών αλλαγών, χωρίς όμως εμφανή εξωτερικά σημάδια εγκυμοσύνης. Σε αυτή την περίοδο, οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν κόπωση και ναυτία που μπορεί να θολώσουν ή να εντείνουν τις συναισθηματικές αντιδράσεις. Για μια γυναίκα με συνεχή ναυτία και έμετο, μπορεί να είναι δύσκολο να αισθάνεται ενθουσιασμό για την εγκυμοσύνη και μπορεί ακόμη και να εντείνει την αμφιθυμία και τις ερωτήσεις σχετικά με τη συνέχιση της εγκυμοσύνης. Για μια άλλη γυναίκα με ιστορικό αποβολής, οι ορμονικές αλλαγές μπορεί να εντείνουν το άγχος για τη γέννηση του μωρού. Ο εμβρυϊκός έλεγχος, ο οποίος είναι πλέον διαθέσιμος το πρώτο τρίμηνο, μπορεί να είναι καθησυχαστικός για τους γονείς ή μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος για την υγεία και την ανάπτυξη του εμβρύου. Η απειλούμενη αποβολή ή η προηγούμενη απώλεια εγκυμοσύνης μπορούν επίσης να επηρεάσουν αρνητικά τη φαντασία για το μελλοντικού μωρού.

Το δεύτερο τρίμηνο – το έμβρυο βιώνεται ως ξεχωριστό από τη μητέρα

Δείτε & κάτι άλλο που μπορεί να σας ενδιαφέρει!

tired pregnant

Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, η μητέρα αισθάνεται το μωρό να κινείται για πρώτη φορά, αισθάνεται πιο άνετα σωματικά και συνεχίζει να φαντάζεται το μωρό της. Γενικά, μεταξύ του τέταρτου και του έβδομου μήνα της κύησης, οι φαντασιώσεις για το μωρό εντείνονται, περνούν από επεξεργασία και κορυφώνονται γύρω στον έβδομο μήνα. Μεταξύ του έβδομου και του ένατου μήνα, η ιδιαιτερότητα αυτών των φαντασιών μειώνεται και αυτή η ελαφρά αποδιοργάνωση δημιουργεί χώρο στη μητέρα να συνδεθεί με το «πραγματικό» μωρό, διαφορετικά από το μωρό της φαντασίας της.

Τρίτο τρίμηνο – προετοιμασία για την άφιξη

Κατά τους τελευταίους μήνες της εγκυμοσύνης, οι γυναίκες συνήθως αρχίζουν να προετοιμάζονται για τον ερχομό του μωρού και στρέφουν την προσοχή τους στον τοκετό, κάτι που μπορεί να προκαλέσει έντονο άγχος. Οι γυναίκες ενθαρρύνονται να εξετάσουν τις πρακτικές πτυχές του τοκετού και τις επιλογές ανακούφισης από τον πόνο. Κατά τη διάρκεια αυτού του σταδίου, μπορεί να εμφανιστούν ξανά ανησυχίες σχετικά με το ότι «κάτι δεν πάει καλά με τη γέννηση ή/και το μωρό».

Και μετά;

Η μητρότητα μπορεί να είναι ένα ασταμάτητο «τρενάκι» συναισθημάτων και εμπειριών. Δεν υπάρχει εγχειρίδιο οδηγιών, δεν υπάρχει τρόπος να έχετε όλες τις απαντήσεις και να τις λαμβάνετε σωστά όλη την ώρα. Κι όμως, περιμένουμε από τον εαυτό μας να το κάνουμε σωστά κάθε μέρα. Περιμένουμε να μπορούμε να κάνουμε τα πάντα και να τα κάνουμε σχεδόν «τέλεια». Νιώθουμε ένοχες όταν δεν μπορούμε να τα κάνουμε «όλα» ή όταν «τα χάνουμε». Η μετάβαση στη μητρότητα αλλάζει τη ζωή σας και αυτό που είστε. Αλλάζει την οπτική σας για τον κόσμο, τον εαυτό σας, το παρόν και το μέλλον. Το να γίνεις μητέρα σε κάνει ευάλωτο και δυνατό ταυτόχρονα.

Τι μπορείτε να κάνετε:

  • Επικύρωση: Η επικύρωση των συναισθημάτων σας είναι απαραίτητη. Το να βιώνετε συναισθήματα ενοχής, ευερεθιστότητας και άγχους είναι φυσιολογικό για κάθε μητέρα. Η επικύρωση δίνει μια αίσθηση σιγουριάς στις βαθύτερες ανασφάλειες που βιώνει κάποιος σε σχέση με τον εαυτό του και το βρέφος. Σε κάνει να νιώθεις αληθινός και σε βοηθά να αποδεχθείς ότι δεν υπάρχει τέλεια μητέρα. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να πείτε στον εαυτό σας «δεν πειράζει, συμβαίνει».
  • Υποστήριξη: Ανεξάρτητα από το πόσα πολλά θέλετε να κάνετε για το παιδί σας, είναι αδύνατο να διατηρήσετε την ψυχολογική σας ισορροπία κάνοντάς το, εάν δεν ζητήσετε υποστήριξη. Η βοήθεια από σύντροφο, οικογένεια, φίλους ή φροντιστές είναι σημαντική και εξαιρετικά απαραίτητη. Σας δίνει ένα διάλειμμα από τον συνεχή κύκλο της τροφοδοσίας στις ανάγκες του βρέφους.
  • Αναγνωρίστε και αντισταθείτε στην ανάγκη ελέγχου. Πολλοί μπαμπάδες λένε ότι αισθάνονται ότι δεν μπορούν να κάνουν τίποτα σωστά. Αφήστε τον σύντροφό σας να κάνει πράγματα με τον δικό του τρόπο. Να είστε πρόθυμες να περιμένετε και να αποδεχθείτε ότι η προσέγγισή τους στην αλλαγή της πάνας ή στο μαγείρεμα του δείπνου μπορεί να διαφέρει από τον τρόπο που κάνετε εσείς τα πράγματα, και αυτό είναι εντάξει.
  • Δώστε προτεραιότητα στη σύνδεση και τη φιλία σας με την σχέση σας. Ως γονείς, είναι δύσκολο να βρούμε χρόνο για τη σχέση μας με τους συντρόφους μας. Ωστόσο, μια δυνατή, υγιής σχέση είναι ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας και στα παιδιά μας. Επενδύστε στο χρόνο μαζί και κάντε τα ραντεβού προτεραιότητα. Γνωρίστε ο ένας τον άλλον ως οι νέοι γονείς που γίνατε και διασκεδάστε μαζί.

 

Απόψεις και άλλες δηλώσεις που εκφράζονται από χρήστες και τρίτα μέρη (π.χ., επιστημονικούς συνεργάτες) είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της Frezyland by Frezyderm. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.

  • Brazelton, T. B., & Cranmer, B. G. (1990). The earliest relationship. Reading, MA: Addison-Wesley Publishing Company.
  • Newman, L., Sivaratnam, C., & Komiti, A. (2015). Attachment and early brain development – Neuroprotective interventions in infant-caregiver therapy. Translational Developmental Psychiatry
  • Cowdery, R. S., and Knudson-Martin, C. (2005). The construction of motherhood: tasks, relational connection, and gender equality. Fam. Relat. 54, 335–345
  • Darvill, R., Skirton, H., & Farrand, P. (2010). Psychological factors that impact on women’s experiences of first-time motherhood: a qualitative study of the transition. Midwifery, 26(3), 357–366